Οταν τον Απρίλιο του 2021 ο πρόεδρος της Ρεάλ Φλορεντίνο Πέρεθ ανακοίνωσε τη δημιουργία της European Super League, ο κόσμος του ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου σείστηκε συθέμελα, ωστόσο σχεδόν κανείς δεν έπεσε από τα σύννεφα. Πολύ νωρίτερα, εκεί στις αρχές του millennium, είχε γεννηθεί η Euroleague, δημιουργώντας έναν καινούριο κόσμο στον χώρο του μπάσκετ, ενώ από τις σημαντικότερες διασπάσεις στον χώρο του αθλητισμού ήταν αυτή στο γκολφ όπου η κυρίαρχος Professional Golfers’ Association (PGA) είδε την αυτοκρατορία της να αμφισβητείται από τη LΙV (όπου τα νήματα κινούνται από τα πετροδόλαρα των Σαουδαράβων).
Σε όλες τις παραπάνω περιπτώσεις, αλλά και σε όποιες άλλες πιθανώς υπάρχουν σε διάφορα σπορ, παρά τις αναταράξεις που δημιουργήθηκαν, η αλήθεια είναι ότι κανείς δεν έπεσε από τα σύννεφα διαβάζοντας ή ακούγοντας τις εξελίξεις.
Η αγωγή
Κι αυτό ακριβώς ισχύει και με τον χώρο του τένις, όπου βέβαια το σκηνικό είναι εντελώς διαφορετικό, καθώς δεν έχουμε (προς το παρόν τουλάχιστον) κάποια απόπειρα δημιουργίας ενός άλλου φορέα που θα τρέχει το άθλημα, αλλά, αντιθέτως, μια «επανάσταση» από την πλευρά των αθλητών. Μια… επανάσταση που έχει ως βασικό πρόσωπό της τον Νόβακ Τζόκοβιτς, ο οποίος είναι ο μοναδικός από τους Big-3 που συνεχίζει να παίζει, αλλά σε καμία περίπτωση δεν θυμίζει τον παλιό καλό Νόβακ.
Ο Σέρβος, πάντως, δεν υπέγραψε την αγωγή! «Σε γενικές γραμμές, ένιωσα ότι δεν χρειαζόταν να υπογράψω την αγωγή γιατί θέλω νέοι παίκτες να βγουν μπροστά. Ημουν και είμαι πολύ ενεργός στην πολιτική του τένις», εξήγησε σε δημοσιογράφους στο περιθώριο του Miami Open. Τώρα, το αν αυτή η… επανάσταση θα οδηγήσει σε κάτι καινούριο μένει να φανεί. Αν κρίνουμε όμως από τα επιχειρήματα που χρησιμοποίησε το (άτυπο) συνδικάτο των αθλητών και αθλητριών στη μήνυση που κατέθεσε κατά των διοικητικών αρχών του αθλήματος και τη φρασεολογία με αναφορές «σε καρτέλ που λειτουργούν με μονοπωλιακό τρόπο», γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι αυτά που έγιναν δεν είναι τίποτα μπροστά σε αυτά που έρχονται. Πόσω μάλλον όταν πίσω από την Professional Tennis Players Association (PTPA), το άτυπο συνδικάτο που προαναφέραμε, βρίσκεται μια προσωπικότητα όπως αυτή του Τζόκοβιτς.
Προστάτης των αδύναμων
Οταν το μακρινό 2019 εμφανίστηκε στο προσκήνιο ως ιδέα για πρώτη φορά η PTPA, παρόλο που αμέσως έγινε γνωστό ότι ο Σέρβος (Νο1 τότε της παγκόσμιας κατάταξης) είναι ο βασικός εμπνευστής της, οι περισσότεροι δεν της έδωσαν ιδιαίτερη σημασία. Σε αυτό βοήθησε και το γεγονός ότι λίγους μήνες αργότερα προέκυψε και η πανδημία του κορωνοϊού, με αποτέλεσμα όλος ο αθλητισμός να μπει στον πάγο και τα όποια σχέδια για «επαναστάσεις» να παραμείνουν ανενεργά. Εκείνη η περίοδος, όμως, βοήθησε τον Νόλε να βγάλει προς τα έξω μια άλλη πτυχή της προσωπικότητάς του, την οποία γνώριζε κυρίως ο μικρόκοσμος του τένις.
Με τους κορυφαίους αθλητές να μπορούν να αντέξουν τη διακοπή των αγωνιστικών υποχρεώσεων, ο Σέρβος βγήκε μπροστά για να προστατέψει όλους τους υπόλοιπους. Κι αυτό ήταν κάτι που οι «μικροί» δεν ξέχασαν, αρχίζοντας σιγά-σιγά να εντάσσονται μαζικά στην PTPA…
Ετσι, από το 2021 και μετά, όταν αρχίσαμε να επιστρέφουμε σε μια μορφή κανονικότητας, οι φωνές διαμαρτυρίας άρχισαν να κάνουν ξανά την εμφάνισή τους, με την PTPA έχοντας πλέον αποκτήσει μια μεγάλη βάση, να εισπράττει από τα μέλη της την ανάγκη να ξεκινήσουν από εκείνη την εποχή τις νομικές διαδικασίες κατά των διεθνών αρχών του αθλήματος (ITF η Διεθνής Ομοσπονδία του τένις, ATP η οργάνωση που έχει την ευθύνη των ανδρικών τουρνουά και WTA η αντίστοιχη οργάνωση που έχει την ευθύνη των γυναικείων τουρνουά).
Οι βασικοί πυλώνες των διαμαρτυριών είχαν να κάνουν με τα οικονομικά δεδομένα (από τις ανισότητες σε άνδρες, γυναίκες ως τα χαμηλό ποσοστό που μοιράζεται γενικά ως έπαθλα στους αθλητές), αλλά και το αγωνιστικό καλεντάρι που δεν άφηνε σχεδόν κανένα περιθώριο ξεκούρασης. Εδώ να βάλουμε έναν αστερίσκο και να εξηγήσουμε τι ακριβώς είχε αλλάξει με το καλεντάρι και έφτασε να αποτελεί ένα από τα βασικά σημεία τριβής όλων των εμπλεκόμενων πλευρών.
Τα τέσσερα Grand Slam (Australian Open, Roland Garros, Wimbledon, US Open) εδώ και αρκετά χρόνια βρίσκονται σε μια διαμάχη με το υπόλοιπο tour (τα τουρνουά των ATP και WTA που χωρίζονται σε κατηγορίες ανάλογα με τα χρηματικά έπαθλα που μοιράζουν) για τον γενικότερο έλεγχο του αθλήματος. Εννοείται ότι στα Grand Slam τα χρήματα είναι πολλαπλάσια από αυτά που δίνονται στα άλλα τουρνουά, ωστόσο η αύξηση των επάθλων και στις μικρότερες διοργανώσεις (προκειμένου να γίνουν πιο ελκυστικές για τα μεγάλα ονόματα) έφερε την… επιμήκυνση της διάρκειάς τους (από μία εβδομάδα σε δύο), με αποτέλεσμα πλέον η σεζόν στο τένις να διαρκεί 11 μήνες!
Σύμφωνα με όσα αναφέρουν οι αθλητές, τα Grand Slam είχαν έσοδα που ξεπέρασαν το 1,5 δισ. δολάρια το 2024 και στους αθλητές πήγε ένα ποσό που δεν ήταν πάνω από το 20%. Οι παίκτες του τένις αμείβονται μόνο με το 17% των εσόδων σε σύγκριση με άλλα αθλήματα, όπως το γκολφ, το μπάσκετ και το αμερικανικό ποδόσφαιρο, τα οποία κυμαίνονται μεταξύ 35% και 50%+, βάσει των στοιχείων που έδωσε η PTPA.
Ανεφάρμοστα σχέδια
Εχοντας λοιπόν γκρίνια για τα λεφτά και το ασφυκτικό καλεντάρι, οι διοργανωτές των Grand Slam διέρρευσαν ένα πλάνο… ανοικοδόμησης του αθλήματος. Το σχέδιο, που ονομάστηκε «Premium Tour», περιελάμβανε το Wimbledon και το Αυστραλιανό, το Γαλλικό και το Αμερικανικό Οπεν μαζί με δέκα ακόμη τουρνουά υψηλού επιπέδου που θα διεξάγονταν μέσω των ATP (ανδρών) και WTA (γυναικών).
Προέβλεπε διπλασιασμό των χρηματικών επάθλων για τους 300 κορυφαίους άνδρες, τετραπλασιασμό τους για τις 300 κορυφαίες γυναίκες, επιτάχυνση της ισότητας των αμοιβών σε όλες τις διοργανώσεις (η οποία, σύμφωνα με τον προηγούμενο σχεδιασμό, θα επιτυγχάνονταν το 2027), με το νέο αγωνιστικό πρόγραμμα να μην είναι τόσο γεμάτο, καθώς θα έδινε περιθώριο ξεκούρασης 6 έως 8 εβδομάδων στους αθλητές.
Θεωρητικά αυτή η νέα μορφή έδινε αν όχι όλα, σχεδόν όλα όσα ζητούσε η πλευρά των παικτών και η… διαρροή των συγκεκριμένων σχεδίων προκάλεσε την αναστολή των όποιων κινητοποιήσεων. Οταν όμως το καλοκαίρι προέκυψε η ιστορία με τα θετικά δείγματα σε ελέγχους ντόπινγκ των Γιανίκ Σίνερ και Ιγκα Σβιόντεκ και οι τιμωρίες που τους επιβλήθηκαν ήταν… αστείες (τρεις μήνες στον Ιταλό έπειτα από συμβιβασμό κι ένας μήνας στην Πολωνέζα), αποδείχθηκε ότι αυτή ήταν η σπίθα που χρειαζόταν για να φτάσουμε στην έκρηξη της περασμένης εβδομάδας.
Γιατί ένα άλλο σημείο έντασης μεταξύ των αντιμαχόμενων πλευρών έχει να κάνει και με το ζήτημα των αυστηρών ελέγχων (στα όρια της… τρομοκρατίας, καθώς πέραν όλων των άλλων κατάσχονται κινητά, λάπτοπ, ενώ οι ελεγκτές μπορούν να εμφανιστούν ξημερώματα), αλλά όπως αποδείχθηκε με τις περιπτώσεις Σίνερ, Σβιόντεκ υπάρχουν δύο μέτρα και δύο σταθμά.
Ετσι λοιπόν με τα σχέδια για το Premium Tour να μην υλοποιούνται, τους δύο παραβάτες να πέφτουν στα μαλακά και τη σεζόν να ξεκινά στις αρχές Ιανουαρίου σαν να μη συμβαίνει τίποτα, η πλευρά των αθλητών αποφάσισε να κηρύξει και επίσημα τον πόλεμο καταθέτοντας ταυτόχρονα τη μήνυση σε Νέα Υόρκη, Λονδίνο και Βρυξέλλες.
H θέση του Νόλε
Ο Νόβακ Τζόκοβιτς, που πρωτοστάτησε σε αυτή την αγωγή, χωρίς όμως να την υπογράψει, κατηγορήθηκε ότι θέλει να διασπάσει το τένις μέσω της παραπληροφόρησης. Ο Σέρβος όμως με δηλώσεις του στο Μαϊάμι λίγες ημέρες μετά τις κινήσεις κατά της ATP και της WTA ξεκαθάρισε: «Ποτέ δεν ήμουν φαν της διάσπασης και του διαχωρισμού στο τένις, πάντα πάλευα για μια καλύτερη εκπροσώπηση των παικτών και να έχουν επιρροή σε παγκόσμιο επίπεδο, κάτι που θεωρώ πως δεν βρίσκεται ακόμα εκεί που θα έπρεπε. Οχι μόνο στο ζήτημα χρηματικών επάθλων, αλλά και για πολλά άλλα θέματα που θίγονται στο έγγραφο.
Πραγματικά ελπίζω πως όλα τα θεσμικά όργανα, συμπεριλαμβανομένης και της PTPA, θα καθίσουν μαζί στο τραπέζι για να επιλύσουν όλα αυτά τα ζητήματα. Είναι μια τυπική μήνυση, οπότε θα τα λύσουν οι δικηγόροι. Και για να είμαι ειλικρινής μαζί σας, ενώ υπάρχουν πράγματα με τα οποία συμφωνώ στην καταγγελία, υπάρχουν και κάποια άλλα με τα οποία δεν συμφωνώ, αλλά υποθέτω ότι οι νομικοί γνωρίζουν καλύτερα από εμένα τι πρέπει να κάνουν και τι ορολογία θα χρησιμοποιηθεί».
Οι άλλες αντιδράσεις
Ο Ελληνοαυστραλός Νικ Κύργιος δήλωσε στο SkySports: «Ο κόσμος γνώριζε εδώ και πολύ καιρό ότι κάτι συνέβαινε στα παρασκήνια. Ο Τζόκοβιτς, ο Πόσπισιλ κι εγώ, όλοι θέλαμε να επιφέρουμε αλλαγές για το μέλλον του τένις. Πολλοί παίκτες, συμπεριλαμβανομένου και εμού, δεν είναι ικανοποιημένοι με τις τρέχουσες δομές στον κόσμο του τένις. Αυτή η αγωγή θα σηματοδοτήσει μια σημαντική καμπή στο τένις».
Ο Γιανίκ Σίνερ που είναι, αν και τιμωρημένος για κρούσμα ντόπινγκ, στο Νο1 της παγκόσμιας κατάταξης, δεν έχει πάρει θέση για το θέμα. Σαφώς και δεν είναι χαρούμενος που η υπόθεσή του χρησιμοποιήθηκε στον δικαστικό πόλεμο που ξεκίνησε η PTPA και δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι οι κεφαλές της ATP είναι συμπατριώτες του από την Ιταλία.
Ο Κάρλος Αλκαράθ που μαζί με τον Σίνερ είναι οι καλύτεροι τενίστες τα τελευταία χρόνια στον κόσμο, από την πρώτη μέρα ξεκαθάρισε ότι είναι απέναντι στην κίνηση: «Ηταν κάτι που με εξέπληξε εντελώς. Δεν με είχε ενημερώσει κανείς, το είδα χθες στα social media. Εγραψαν στην καταγγελία τους και κάτι που εγώ είχα πει σε μια συνέντευξη Τύπου μου, δεν με ενημέρωσαν ούτε γι’ αυτό. Ειλικρινά, δεν υποστηρίζω αυτή την κίνηση. Δεν την υποστηρίζω γιατί δεν ήξερα τίποτα γι’ αυτή. Με κάποια πράγματα της ανακοίνωσης συμφωνώ, με κάποια άλλα όχι. Αλλά, γενικά, δεν είμαι υπέρ».
H Αρίνα Σαμπαλένκα, που είναι στο Νο1 της παγκόσμιας κατάταξης, δεν πήρε θέση για την αγωγή και θα τη μελετήσει για να έχει άποψη μετά τους αγώνες της.
Παλαιότερα, όταν ήταν εν ενεργεία ο Ρότζερ Φέντερερ και ο Ράφα Ναδάλ, η ATP άτυπα τους συμβουλευόταν, ειδικά τον Ελβετό, όταν ήθελε να προχωρήσει σε κάποιες αλλαγές. Ο Νόβακ Τζόκοβιτς αλλά και ο Καναδός Βάσεκ Πόσπισιλ ήταν για δύο χρόνια εκπρόσωποι των παικτών στο συμβούλιο της ATP, αλλά παραιτήθηκαν.
Περί μητρότητας
H PTPA ιδρύθηκε λίγο πριν από το US Open 2020 και περίμενε πέντε χρόνια για να κάνει το μεγάλο βήμα. Σε όλα αυτά τα χρόνια τα χρηματικά έπαθλα στα Grand Slam αυξήθηκαν σε σημαντικό βαθμό, η ATP (άνδρες) προχώρησε σε ενοποίηση με τη WTA (γυναίκες) όσον αφορά τα τουρνουά, ενώ πρόσφατα η WTA ανακοίνωσε ότι με χρήματα από το Ταμείο Δημοσίων Επενδύσεων της Σαουδικής Αραβίας θα δοθεί 12ηνη άδεια και επίδομα μητρότητας σε τενίστριες που έχουν γεννήσει και πληρούν τα κριτήρια.