Σε μια από τις δυσκολότερες φάσεις της βρίσκεται η αγορά ελαιολάδου στην Κρήτη με τις συναλλαγές να εμφανίζονται σχεδόν στάσιμες και τις τιμές να παραμένουν καθηλωμένες από 4,10 ως 4,30 ευρώ το κιλό.
Μέσα στους τελευταίους δύο μήνες πέντε δημοπρασίες έχουν κηρυχθεί άγονες ενώ πληροφορίες αναφέρουν ότι δεν προτίθενται συνεταιρισμοί ή ιδιωτικά ελαιουργεία να προκηρύξουν νέους διαγωνισμούς για την πώληση λαδιού.
Με δεδομένο μάλιστα όπως υπολογίζουν οι άνθρωποι που κινούνται στο χώρο ότι το ελαιόλαδο που έχει παραχθεί φέτος στην Κρήτη δεν έχει διατεθεί σε πωλήσεις πάνω από 25% ως 30%, με αποτέλεσμα να έχουν δημιουργηθεί μεγάλα αποθέματα κανείς δεν ρισκάρει αυτή τη στιγμή και κάνει προβλέψεις με βεβαιότητα για το μέλλον.
Κύκλοι της αγοράς πάντως αποδίδουν ευθύνες για την πορεία του ελαιολάδου σε «σειρήνες» που προέτρεπαν τους παραγωγούς να μην πουλήσουν υποσχόμενοι ότι αν έχουν υπομονή θα δώσουν το λάδι τους 8 και 9 ευρώ το κιλό. Σήμερα πλέον, οι παραγωγοί έμειναν με το λάδι, αφού τον Δεκέμβριο άλεθαν χωρίς να το «κόβουν» να τιμολογούν και η κατάσταση είναι αδιέξοδη.
Στην ιστορία αυτή φαίνεται να ενεπλάκησαν και κάποιοι, οι οποίοι τον Δεκέμβριο που η τιμή κυμαινόταν ανάμεσα στα 5 και τα 6 ευρώ, έδιναν μια παραπλανητική τιμή ίσως και μισό ευρώ από αυτήν της αγοράς αλλά δεν αγόρασαν ποτέ το λάδι.
Σύμφωνα με τον αντιπρόεδρο της Ένωσης Συνεταιριστικών οργανώσεων Ελλάδας και πρόεδρο του Αγροτικού Συνεταιρισμού Κάτω Ασιτών Μιχάλη Καμπιτάκη: «σήμερα από την Κρήτη έχει διατεθεί μόλις το 25% ως 30% της συνολικής παραγωγής, όταν προηγούμενα χρόνια την ίδια περίοδο είχε διατεθεί το 50% ως 55%.
Είναι αυτονόητο ότι αυτό δημιουργεί πρόβλημα και με δεδομένο ότι φέτος ήταν μια εξαιρετική χρονιά σε ποιότητα παραγόμενου ελαιολάδου για τον τόπο μας και αρκετά καλή σε ποσότητα, αφού αν και είχαμε «βεντέμα» είχαμε μια απώλεια της τάξης του 30% λόγω τις λειψυδρίας».
Σύμφωνα με τους παράγοντες της αγοράς μέχρι τις 15 του Δεκεμβρίου υπήρχε η δυνατότητα να φύγει το λάδι στα επίπεδα των 5€, 5,5€ ακόμα και 6€ το κιλό, αν γινόταν ομαλή διάθεση. Υπολογίζουν μάλιστα πως η προώθηση του κρητικού προϊόντος θα άγγιζε το 40%. Στο σκηνικό αυτό έχουν προστεθεί φέτος και οι αδασμολόγητες εισαγωγές τούρκικων λαδιών στην ΕΕ, που διαμορφώνουν ένα τοπίο, πλήρους αβεβαιότητας στην αγορά.
Δημοπρασίες
Από τις αρχές του έτους έγιναν στην Κρήτη τέσσερις δημοπρασίες διαγωνισμοί για την πώληση ελαιόλαδου από συνεταιρισμούς. Από αυτές μόνο μια ευδοκίμησε, αυτή του Αγροτικού Συνεταιρισμού Σελίνου στις 6 Φεβρουαρίου που αφορούσε σε 27 τόνους υψηλής οξύτητας (5,4 οξέα) για την οποία κατατέθηκαν τέσσερις προσφορές και πωλήθηκε για 3 ευρώ το κιλό.
Γίνεται αντιληπτό ότι πρόκειται για μια ειδική περίπτωση. Στις 18 Ιανουαρίου ο Αγροτικός Συνεταιρισμός Μαλλών έβγαλε σε δημοπρασία 27 τόνους, οξύτητας τριών γραμμών για τους οποίος κατατέθηκαν τέσσερις προσφορές με υψηλότερη τα 4,90 ευρώ αλλά ο συνεταιρισμός δεν πούλησε.
Στις 21 Ιανουαρίου 30 τόνοι δύο γραμμών δημοπρατήθηκαν από τον Αγροτικό Συνεταιρισμό Κριτσάς, κατατέθηκαν δύο προσφορές και κρίθηκε ασύμφορη η διαδικασία με 5,4 ευρώ ανά κιλό.
Τελευταίος ασύμφορος διαγωνισμός κρίθηκε αυτός της Εμπάρου στις 13 Φεβρουαρίου με 50 τόνους και οξύτητα κάτω από δύο γραμμές και δοθείσα τιμή στα 4,71 ευρώ.
Την αντίστοιχη περισυνή περίοδο είχε βγει μόνο μια δημοπρασία 28 τόνων λάδι, οξύτητας 6 γραμμών από τον Αγροτικό Συνεταιρισμό Επισκοπής στην οποία δεν κατατέθηκε καμία προσφορά.
Υπολογίζεται ότι γίνονται ιδιωτικές αγοραπωλησίες ελαιολάδου και από τους συνεταιρισμούς αλλά και από ελαιουργεία. Το σίγουρο είναι αυτήν την εποχή και με τα δεδομένα που υπάρχουν δεν θα διαλέξουν να πουλήσουν ελαιόλαδο σε δημοπρασίες, καθώς υπάρχουν διαφορετικές κατηγορίες και οξύτητες ελαιολάδου.
Αν έτσι ο συνεταιρισμός πουλήσει μια ποσότητα 20 τόνων έξτρα παρθένο ελαιόλαδο δύο γραμμών σε μια άλφα τιμή πως θα μπορέσει να μην δώσει και στους 80 τόνους που είναι καλής μεν, αλλά διαφορετικής ποιότητας που έχει στις αποθήκες του και ανήκουν στους παραγωγούς την ίδια τιμή;
Αυτά είναι δυστυχώς, όπως τονίζεται από διαφορετικές πλευρές, οι κανόνες της αγοράς και του εμπορίου και όταν οι εποχές είναι περίεργες όπως αυτήν που διανύουμε δεν είναι εύκολο να αποφευχθούν.
Ούτε το κόστος
Στα χωριά της Κρήτης επικρατεί αναστάτωση με παραγωγούς να δηλώνουν πως θα κρατήσουν το λάδι τους και δεν πρόκειται να το πουλήσουν αν δεν πάει τουλάχιστον 6 ευρώ, χωρίς ωστόσο κανείς να μπορεί να τους εγγυηθεί ότι θα υπάρξει αύξηση στην τιμή του ελαιολάδου.
Όπως χαρακτηριστικά επισημαίνει ο κ. Καμπιτάκης: «Η κατάσταση είναι ρευστή, κανείς δεν ξέρει τι θα γίνει αλλά η αλήθεια είναι ότι η σημερινή τιμή της αγοράς από 4,10 ως 4,30 το κιλό μόλις που καλύπτει το κόστος παραγωγής μαζί με την επιδότηση η οποία είναι γνωστό ότι έχει μειωθεί δραματικά.
Από κει και πέρα αν υποθέσουμε ότι κάποιος είναι μεγάλος παραγωγός, βγάζει για παράδειγμα πέντε τόνους λάδι και το πουλήσει κι ένα ευρώ περισσότερο από τα 4,30. Θα του μείνουν 5.000 ευρώ κέρδος. Μπορεί να ζήσει μέχρι να παράγει ξανά;»