Ξεκινούν το πρωί, βάζουν τις φόρμες και ετοιμάζονται να πάνε στη δουλειά. Δεν έχει ρεπορτάζ και ειδήσεις εκείνες τις μέρες, χρειάζονται μάζεμα οι ελιές.
Τρεις δημοσιογράφοι μάς μιλούν για την εμπειρία τους από τις αγροτικές εργασίες που έχουν κόπο και απίστευτη κούραση, γιατί δεν είναι μαθημένοι, αλλά σου προσφέρουν τη χαρά της συμμετοχής στην παραγωγική διαδικασία και της επαφής με τη φύση.
Ο καθένας τους έχει το δικό του πόστο στο λιομάζεμα, τα βράδια πέφτουν κατάκοποι στα κρεβάτια τους για ύπνο, αλλά κάποιοι απ’ αυτούς όταν βρίσκονται σκυμμένοι πάνω από έναν υπολογιστή στα γραφεία νοσταλγούν πολλές φορές αυτές τις στιγμές. Την σκληρή δουλειά στον ελαιώνα, το κολατσιό με το συνεργείο, τους φίλους στο ελαιουργείο, γιατί νιώθουν ότι εκεί βρίσκεται ένα κομμάτι της αληθινής ζωής.
“Σου υπενθυμίζει πως κατά βάση είσαι ένα χωριατόπαιδο που στην πορεία έχασε τον προσανατολισμό του”
Ο δημοσιογράφος της ΕΡΑ Δημήτρης Καρυωτάκης, ο οποίος πηγαίνει στις ελιές του στους Κουννάβους, σημειώνει:
“Το λιομάζωμα ξεκίνησε ως ανάγκη και κατέληξε ως μια μεγάλη ανακούφιση που σε κάνει να νιώθεις μέρος της παραγωγικής διαδικασίας, πρώτα απ’ όλα αποδεικνύοντας στον εαυτό σου πως θέλεις (ή κι αν δε θέλεις) και μπορείς!
Η δημοσιογραφική δουλειά από τη φύση της μια εργασία παρατηρητή και συχνά εύκολου κριτή των πάντων, σου στερεί τη δυνατότητα να ζεις από κοντά την πραγματική ζωή, τις ανάγκες και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει ο κόσμος του μόχθου!
Η ελαιοσυλλογή κρατά συνήθως μια βδομάδα στους Κουνάβους του δήμου Αρχανών Αστερουσίων όταν έχω παραγωγή, αλλά υπάρχει και ο Νιπιδιτός που αποτελεί τη δεύτερη περιοχή απ´όπου συγκεντρώνεται το αγροτικό εισόδημα!
Ασχολούμαι κυρίως με το καθάρισμα των ελιών και τη μετακίνηση των πανιών, γνωστό ως και μπαγκαλογύρισμα, μακράν την πιο κουραστική δουλειά στις ελιές, που σε καταπονεί ιδιαίτερα, κυρίως στα χέρια και τα πόδια.
Πάντως αν εξαιρέσεις την πρώτη μέρα (το ονομαζόμενο και πρωτομέρι), που πάντα ως αρχή ειναι και δύσκολη, κατά τ´άλλα τα οφέλη είναι τέτοια και τόσα, που αποζημιώνεσαι στο έπακρον!
Οπως αναφέρει ο Δημήτρης, “η επαφή με τη φύση, το χωριό, το ελαιουργείο, όπου συναντάς παλιούς φίλους και συγχωριανούς και παίρνεις οξυγόνο από τους ανθρώπους του, δεν ανταλλάσσονται με τίποτε, υπενθυμίζοντάς σου πως κατά βάση είσαι ένα χωριατόπαιδο που στην πορεία έχασε τον προσανατολισμο του! Και βέβαια, κατέληξε, όταν υπάρχει και εισόδημα, εκτός από την ψυχή σού ζεσταίνει και την τσέπη προσθετικά, πράγμα όλο και πιο σπάνιο στις μέρες που ζούμε… Και χωρίς ΕΝΦΙΑ παρακαλώ, αυτό πού το βάζεις;”.
“Αν με έβαζαν να ραβδίσω θα τα έκανα μαντάρα”
Κούραση, κούραση, κούραση. Αυτό σημαίνει για τον δημοσιογράφο Γιώργο Ι. Παπαδάκη από το “Ράδιο Κρήτη” η ελαιοσυλλογή, η οποία μετριάζεται όταν δουλεύει με φίλους. “Ξεχνάς τον πόνο που νιώθεις παντού και στο διάλειμμα απολαμβάνεις τον καθαρό αέρα της εποχής” λέει και περιγράφει τη δική του εμπειρία στον ελαιώνα τους στις Μαλάδες.
“Λιομάζωμα ε; Μια λέξη… χιλιάδες κινήσεις και πολλή κούραση. Κάθε χρόνο τέτοια εποχή καλείσαι να κάνεις κάτι που υπό άλλες συνθήκες θα ευχόσουν να μην το έκανες αλλά…
Συνήθως ξεκινάμε τέλη Νοεμβρίου και το πρώτο 10ήμερο του Δεκέμβρη το… μαρτύριο λαμβάνει τέλος. Προσωπικά – ας όψεται η κακούργα η μέση – επιλέγω να στρώνω τα δίχτυα, στη συνέχεια περιμένω τους άλλους να ραβδίσουν και όταν “ρίξουν” το μουρέλο, συγκεντρώνω τον καρπό και αρχίζω να τον μεταδειάζω στο κόσκινο γεμίζοντας έτσι τα τσουβάλια. Έκαστος στο είδος του, λένε και τελικά ισχύει. Γιατί αν με έβαζαν να ραβδίσω, ακόμα και με τις ηλεκτρικές βέργες που αποτελούν μια εύκολη και γρήγορη λύση, θα τα έκανα μαντάρα. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν κουράζομαι κιόλας, ε;
Το λιομάζωμα για κάποιον που δεν έχει συνηθίσει να το κάνει, είναι ιδιαίτερα κουραστικό. Από όπου κι αν το δεις. Από το πρωινό ξύπνημα, το φόρτωμα των εργαλείων στο αγροτικό και στη συνέχεια η απόφαση να ξεκινήσεις. Ξεκινάς λοιπόν και μετά από λίγη ώρα και αφού έχεις ζεσταθεί, η διαδικασία φαντάζει ευκολότερη. Φαντάζει, αλλά στην πραγματικότητα δεν είναι, γιατί από μέσα σου μετράς τα λεπτά για να ολοκληρωθεί. Όταν όμως βλέπεις για παράδειγμα ότι σήμερα δεν φεύγεις από δω αν δεν ραβδίσεις τα 30-40 μουρέλα που σε περιμένουν, η κούραση αυξάνεται αυτόματα. Όλα αυτά για κάποιον που δεν έχει συνηθίσει, βεβαίως – βεβαίως. Η κατάσταση χειροτερεύει ειδικά όταν αντιμετωπίζεις κάποιο πρόβλημα π.χ. πόνο στη μέση. Εκεί τα “βλέπεις” όλα. Το απόγευμα που γυρίζεις στο σπίτι, το μόνο που θες είναι να κάνεις ένα ζεστό μπάνιο, να φας και να αράξεις στον καναπέ.
Για να είμαστε όμως ειλικρινείς, όταν η παρέα με την οποία είσαι στο λιόφυτο είναι “δική σου” τα πράγματα αλλάζουν κάπως. Ειδικά όταν κάνεις διάλειμμα είτε για τσιγάρο είτε για φαγητό. Εκεί ξεχνάς και τον πόνο και την κούραση και απολαμβάνεις τον καθαρό αέρα της εξοχής αλλά την παρέα στη φύση”.
Ο Γιώργος το μόνο που δεν αναζητάει, είναι το λιομάζωμα.
“Αν αναζητώ το λιομάζωμα τις ώρες που πρέπει, υπό πίεση, να παραδώσω ένα δύσκολο κείμενο ή να βρω πληροφορίες για ένα θέμα που έσκασε εκτάκτως; Όχι. Τουλάχιστον δεν μου έχει συμβεί μέχρι τώρα. Δεν τις αντέχω αυτές τις δουλειές. Για μένα παραείναι κοπιαστικές”.
“Νιώθω τυχερή που η εμπειρία του λιομαζώματος υπάρχει στο βιογραφικό μου ως “μπαγκαλογυρίστρας”…
Το λιομάζωμα είναι για τη δημοσιογράφο του Cretalive Ειρήνη Τσάκα οικογενειακή υπόθεση και παρά το γεγονός ότι πρόκειται για μια εξοντωτική όπως λέει διαδικασία, χαίρεται που συμμετέχει σ’ αυτήν και υπάρχει στο βιογραφικό της.
Η Ειρήνη αναφέρει:
“Μεγάλωσα μέσα στα λιόφυτα και τα αμπέλια, οπότε η… επιστροφή σε αυτά δεν με ξένισε (ίσως με καταπόνησε περισσότερο από το αναμενόμενο).
Η καλλιέργεια της αγροτικής περιουσίας ήταν πάντα οικογενειακή υπόθεση, γι’ αυτό και είναι πολλές οι… αναμνήσεις από όλο το φάσμα των εργασιών που απαιτούνταν.
Ειδικά τα τελευταία χρόνια, τα λεγόμενα και χρόνια της κρίσης, στην προσπάθειά μας να περιορίσουμε το κόστος, δημιουργήσαμε ένα μικρό και ευέλικτο οικογενειακό συνεργείο για το μάζεμα των ελιών που άφησαν κληρονομιά ο μπαμπάς και η μαμά, στην περιοχή του Πανοράματος, του Δήμου Μινώα.
Ένα συνεργείο 3-4 ατόμων, στο οποίο ο δικός μου «ρόλος» είναι αυτός της «μπαγκαλογυρίστρας» (στρώσιμο – μάζεμα πανιών, για τους μη γνωρίζοντες)!
Η προσπάθεια ξεκινά συνήθως στα μέσα του Νοέμβρη και… όσο πάει!) ανάλογα με τη χρονιά.
Μπορεί να το παλεύουμε και δύο μήνες, με τους δικούς μας ρυθμούς, γιατί είμαστε και εργάτες και αφεντικά ταυτόχρονα”.
Η ίδια συνεχίζει: Πόσο κουραστικό είναι; Ψέματα δεν θα πω… Είναι εξοντωτικό! Ειδικά τις πρώτες μέρες, μέχρι να συνηθίσει κάπως και το σώμα σου, υπάρχουν στιγμές που σου… κόβεται η ανάσα από την κούραση!
Δεν είναι και εύκολο από τις 6 και 7 ώρες στην καρέκλα του γραφείου να περάσεις σε ένα συνεχές πέρα δώθε, σε ανηφοριές και κατηφοριές, πεζούλια και τρόχαλους, τραβώντας πανιά που σου φαίνεται ότι ζυγίζουν τόνους…
Αν ο καιρός είναι καλός, τα πράγματα είναι πιο εύκολα, αν φυσά όμως ή έχει βρέξει και υπάρχει λάσπη, «κατεβάζουμε θεούς και δαίμονες»!
Και για μένα τα πράγματα περιπλέκονται καθώς τις περισσότερες φορές επιστρέφοντας από το λιόφυτο, βγάζω τον μανδύα της «μπαγκαλογυρίστρας» και, γυρίζοντας άμεσα στον ρόλο της δημοσιογράφου, κάνω και μια βραδινή βάρδια στο Cretalive!
Έρχεται όμως η ώρα του ύπνου και…τον χαίρομαι! Χωρίς όνειρα, χωρίς σκοτούρες, χωρίς περίεργες σκέψεις!”.
Οσο για τις ιστορίες στον ελαιώνα; “Είναι πολλές” λέει και εξηγεί:
“Είναι φορές που κινδύνεψα να καταλήξω στο νοσοκομείο, άλλες που έκλαψα από την κούραση και τα νεύρα αλλά και πολλές οι στιγμές που γελάσαμε με την ψυχή μας…
Το λιομάζωμα είναι σίγουρα εμπειρία και νιώθω τυχερή που υπάρχει στο βιογραφικό μου! Δεν ξέρω βέβαια αν θα τη συνιστούσα σε άλλους…”.