Μια μεγάλη ευκαιρία για τις τοπικές ποικιλίες κρασιών προκύπτει από τη σπουδαία ερευνητική συνεργασία του ΙΤΕ και του ΤΕΙ Κρήτης.
Η παραγωγή ποιοτικών αγροτικών προϊόντων διατροφής (Αγροδιατροφή) είναι ένας συνεχώς αναπτυσσόμενος τομέας με σημαντικότατη συνεισφορά στην εθνική οικονομία. Ειδικά στον τομέα της οινοπαραγωγής, οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον χώρο έχουν κάνει άλματα στην παραγωγή και προώθηση ποιοτικών κρασιών.
Στην κατεύθυνση αυτή κινείται η ερευνητική πρόταση με ακρωνύμιο «ΟΙΝΟΦΑΣΜΑ» και με τίτλο «Εφαρμογή καινοτόμων οπτικών μεθόδων στη βελτίωση της ποιότητας του ελληνικού κρασιού, μέσω καταγραφής και ελέγχου των παραμέτρων οινοποίησης», η οποία πρόσφατα εγκρίθηκε για χρηματοδότηση από το πρόγραμμα «ΕΡΕΥΝΩ – ΔΗΜΙΟΥΡΓΩ – ΚΑΙΝΟΤΟΜΩ» στον τομέα της Αγροδιατροφής της Παρέμβασης ΙΙ «Συμπράξεις Επιχειρήσεων με Ερευνητικούς Οργανισμούς».
Η Oμάδα του Ινστιτούτου Ηλεκτρονικής Δομής και Λέιζερ του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ), με επικεφαλής τον Διευθυντή Ερευνών Δρ. Μιχάλη Βελεγράκη, συνεισφέρει στο έργο με την εκτεταμένη τεχνογνωσία της στον τομέα της αλληλεπίδρασης του φωτός με την ύλη και συγκεκριμένα στην ανάπτυξη εξειδικευμένων οπτικών φασματοσκοπικών μεθόδων (Φωτονική) για τη γρήγορη καταγραφή των χαρακτηριστικών ουσιών που εμπεριέχονται σε τρόφιμα (κρασί, λάδι, γάλα, μέλι, κτλ.) χωρίς ή με ελάχιστη επεξεργασία των δειγμάτων.
Οι φυσικοχημικές αυτές τεχνικές σε συνδυασμό με μαθηματική στατιστική ανάλυση είναι ταχύτερες και κατά πολύ φθηνότερες από υπάρχουσες αναλυτικές τεχνικές. Εφαρμόζονται δε τόσο στην ιχνηλασιμότητα (ταυτοποίηση και έλεγχο προέλευσης), όσο και στην ανίχνευση νοθείας σε προϊόντα αγροδιατροφικής σημασίας.
Μια άλλη σημαντική καινοτομία του ερευνητικού έργου προέρχεται από το Τμήμα Γεωπόνων ΤΕ του ΤΕΙ Κρήτης, με επικεφαλής τον καθηγητή Φίλιππο Βερβερίδη και αφορά στην πειραματική εφαρμογή και αξιολόγηση των φυσικών αντιοξειδωτικών (κατηγορίας πολυφαινολικών) για την αντικατάσταση των πρόσθετων θειωδών ενώσεων στο κρασί με φυτικά εκχυλίσματα πλούσια σε βιοενεργές φυτικές ουσίες.
Η αντικατάσταση των θειωδών με αυτά τα φυτικά εκχυλίσματα, όπως και η βελτιστοποίηση των αμπελοοινικών παραμέτρων, αναμένεται να δημιουργήσει ποιοτικούς οίνους απαλλαγμένους κατά το δυνατόν από χημικά πρόσθετα και επίσης να προστατεύσει τους καταναλωτές από πιθανές παρενέργειες.
Στο συγκεκριμένο έργο, το ΙΤΕ και το ΤΕΙ Κρήτης συμπράττουν με τοπικές Οινοπαραγωγικές Επιχειρήσεις στην ανάπτυξη και εφαρμογή καινοτόμων μεθόδων καταγραφής και ελέγχου των συστατικών που χαρακτηρίζουν ένα ποιοτικό κρασί, από τον αμπελώνα μέχρι το ποτήρι. Κεντρικό σημείο στην προσπάθεια αυτή είναι η βελτιστοποίηση στη διαδικασία παραγωγής και ο συνεχής έλεγχος αυτής για τη δημιουργία προϊόντων υψηλής ποιότητας.
Η έρευνα θα εστιάσει σε τοπικές ποικιλίες αμπελιού (π.χ. Βιδιανό, Ασύρτικο, Κοτσιφάλι, Μαντηλάρι, Λιάτικο, κ.ά), ώστε να αναδειχθούν τα μοναδικά χαρακτηριστικά ποιότητας των ποικιλιών αυτών στο παραγόμενο κρασί. Ο κύριος στόχος του έργου είναι να παραδοθεί στον παραγωγό ένας «οδικός χάρτης» της πορείας ωρίμανσης κάθε κρασιού.
Δηλαδή, να έχει στη διάθεση του ένα επιπλέον εργαλείο με το οποίο ο ίδιος ο παραγωγός θα μπορεί να ελέγχει –με σημαντικά μικρότερο κόστος και μεγαλύτερη ευκολία από ότι μέχρι τώρα- την ποιότητα του κρασιού του και να προσαρμόζει ανάλογα τη διαδικασία παραγωγής. Απώτερος στόχος είναι να παράγει ένα ποιοτικά βελτιωμένο και ανταγωνιστικό προϊόν με σημαντική προστιθέμενη αξία, και για όλους τους εμπλεκόμενους συντελεστές στην αλυσίδα της οινοπαραγωγής με ανάλογες θετικές επιπτώσεις τόσο για την τοπική, όσο και για την εθνική οικονομία.