Λίγες ημέρες πριν την αναμενόμενη συνάντηση Μητσοτάκη-Ερντογάν στην Άγκυρα στις 13 Μαΐου ανακοινώθηκε από τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης η έναρξη της λειτουργίας του βυζαντινού ναού της Μονής της Χώρας στην Κωνσταντινούπολη ως τζαμί.
Την ώρα που εντείνονται οι διεργασίες προκειμένου να οριστικοποιηθούν οι λεπτομέρειες της συνάντησης των δύο ηγετών, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν πρόκειται να συμμετάσχει σε ειδική τελετή, που είναι προγραμματισμένη για την ολοκλήρωση των εργασιών της Γενικής Διεύθυνσης Βακουφίων, για τη συντήρηση 201 ιστορικών μνημείων, στα οποία συμπεριλαμβάνεται και η Μονή της Χώρας, όπως μετέδωσε το τουρκικό Anadolu.
Το μνημείο με τα ανεκτίμητα ψηφιδωτά
Μετά την Αγία Σοφία αλλά και τη Μονή της Παμμακάριστου πρόκειται για το τρίτο βυζαντινό μνημείο σε τουρκικό έδαφος το οποίο λειτουργεί ως τέμενος.
Σύμφωνα με τον προγραμματισμό, η τελετή θα πραγματοποιηθεί στο συνεδριακό κέντρο του προεδρικού μεγάρου στην Άγκυρα και ο Ερντογάν θα συνδεθεί απευθείας με τη Μονή της Χώρας.
Ενώ προηγούμενα δημοσιεύματα ανέφεραν πως τα εγκαίνια για τη λειτουργία του ιστορικού βυζαντινού ναού θα γίνονταν γύρω στις 23 Φεβρουαρίου, η Γενική Διεύθυνση Βακουφίων τα διέψευσε και ανακοίνωσε ότι η Μονή της Χώρας θα λειτουργήσει ως τζαμί τον Μάιο. Τα έργα στη Μονή διήρκεσαν τέσσερα χρόνια.
Η εκκλησία του Αγίου Σωτήρος εν τη Χώρα, το καθολικό του πάλαι ποτέ μοναστικού συγκροτήματος χρονολογείται από τον 6ο αιώνα μ.Χ. ενώ τα ανεκτίμητης αξίας ψηφιδωτά και οι τοιχογραφίες φιλοτεχνήθηκαν τον 14ο αιώνα, από το 1305 έως το 1320, επί βασιλείας Παλαιολόγων.
Η Μονή της Χώρας είναι το μνημείο με τα περισσότερα και πλέον περίτεχνα βυζαντινά ψηφιδωτά που διασώζεται στην Κωνσταντινούπολη, μαζί με την Αγία Σοφία αλλά και τη Μονή της Παμμακάριστου, που επίσης λειτουργεί ως τέμενος με την ονομασία Φετχιγέ.
Η Αγία Σοφία αποδόθηκε στη μουσουλμανική θρησκευτική λατρεία το 2020.
Ακύρωσε την απόφαση το Συμβούλιο της Επικρατείας
Η Μονή της Χώρας μετατράπηκε σε τζαμί το 1511, 58 χρόνια μετά την Άλωση της Πόλης, αλλά με σχετική απόφαση του υπουργικού συμβουλίου της Τουρκίας, το 1945 έπαψε να λειτουργεί και έγινε μουσείο.
Ακολούθως της απόφασης, ειδικοί από τις ΗΠΑ εκτέλεσαν τεράστιο έργο αποκατάστασης και συντήρησης των μοναδικών ψηφιδωτών και νωπογραφιών ξηλώνοντας σοβάδες που τα κάλυπταν, ενώ οι εργασίες, που ξεκίνησαν το 1948, ολοκληρώθηκαν δέκα χρόνια αργότερα, το 1958.
Στο σήμερα, το 2019 το Συμβούλιο της Επικρατείας (Danistay) της Τουρκίας ακύρωσε την απόφαση του 1945, έτσι έναν χρόνο αργότερα ο πρόεδρος Ερντογάν ανακοίνωσε ότι ακόμα ένα βυζαντινό μνημείο θα επαναλειτουργήσει ως τζαμί.
Στις 13 Μαΐου η συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν
Η νέα αυτή τουρκική πρόκληση έρχεται μία μόλις εβδομάδα πριν από την πολυαναμενόμενη συνάντηση του Τούρκου προέδρου με τον Έλληνα πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, ο οποίος πρόκειται να ταξιδέψει στην Άγκυρα, τη Δευτέρα 13 Μαΐου, όπου θα έχει συζητήσεις με τον Τούρκο ομόλογό του, σε μία περίοδο που το κλίμα μεταξύ των δύο χώρων είχε ομαλοποιηθεί.
Σε επίπεδο διπλωματίας η συνεργασία για την προετοιμασία της συνάντησης των δύο ηγετών είναι άριστη, ωστόσο πάντα υπάρχει επιφύλαξη μήπως κάτι προκύψει, που δεν έχει συμφωνηθεί και αυτό κυρίως στο κεφάλαιο Κυπριακό, το οποίο στην δεδομένη χρονική συγκυρία και μεσούντος του πολέμου στη Μέση Ανατολή έχει βαρύνοντα γεωστρατηγικό ρόλο.