Του Κώστα Χαρ. Νεονάκη
“Χωρίς αρετή και πόνο στην πατρίδα και πίστη στη θρησκεία, έθνη δεν υπάρχουν”
(Μακρυγιάννης)
Η απόφαση να γιορτάσομε οι Έλληνες, την επέτειο των 200 χρόνων της Επανάστασης του 1821 είναι ευχάριστο γεγονός. Η πανδημία του ιού, εμποδίζει εκδηλώσεις αλλά θα τα καταφέρομε. Είναι εθνικό μας χρέος να γνωρίζομε καλά την Επανάσταση, μακριά από ιδεολογίες και κομματικές μικρότητες. “Να διδαχτούμε από τα γεγονότα πότε θριαμβεύομε και συγκλονίζομε τον κόσμο κι από θαυμασμό μεγάλοι ηγέτες μας επαινούν και ξεχωρίζουν. “Οι ήρωες πολεμούν σαν Έλληνες”. Να διδαχτούμε προπαντός, πότε βγάζομε τα μάτια μας, τρώμε τις σάρκες μας και γινόμαστε περίγελο του κόσμου.Το Ανατολικό Ρωμαϊκό κράτος, η Ρωμανία με πρωτεύουσα την Κωνσταντινούπολη έζησε χίλια χρόνια. Βοήθησε με το χριστιανισμό, τη γλώσσα και τον πολιτισμό τους βαλκανικούς λαούς, τη Ρωσία και πολλούς άλλους. Η διχόνοια τραυμάτισε τη Ρωμανία και την έκαμε εύκολη λεία των εχθρών της. Από την εικονομαχία των 100 χρόνων αρχίζει η παρακμή. Οι Σταυροφορίες (4η) κατέλυσαν το 1204 την αυτοκρατορία, τη χώρισαν σε “φέουδα” και τα παρέδωσαν στους Φράγκους ηγεμόνες. Έγιναν επαναστάσεις κι ελευθερώθηκαν ορισμένα μέρη. Ο Μωάμεθ Β’ ο κατακτητής βρήκε ελεύθερη μόνο την Κωνσταντινούπολη και ορισμένα νησιά. Ελεύθερη ήταν και η Πελοπόννησος με κυβερνήτες το Θωμά και Δημήτριο, αδελφούς του αυτοκράτορα Κωνσταντίνου, αλλά σε μεγάλη διχόνοια. Ο Δημήτριος ζητούσε τη βοήθεια των Τούρκων. Ακολούθησε η μαύρη τουρκική σκλαβιά των 400 χρόνων με πολλές αποτυχημένες επαναστάσεις, στηριζόμενες σε ψευτικες υποσχέσεις ψεύτικων φίλων. Η Επανάσταση του 1821 είναι το μεγαλύτερο γεγονός της ελληνικής ιστορίας κι από τα μεγαλύτερα της ευρωπαϊκής του κόσμου γιατί: 1. Η Τουρκία ήταν ισχυρότατο κράτος. Ο φόβος και τρόμος των ευρωπαϊκών λαών, με στρατεύματα κι εξοπλισμό μεγάλο. 2. Οι Έλληνες ήσαν φτωχοί και ξυπόλητοι, αγνοί πατριώτες με πίστη στο Θεό για την ελευθερία της πατρίδας. Ο Θεοδ. Κολοκοτρώνης μας βεβαιώνει γι’ αυτό: “Οταν αποφασίσαμε να κάμομε την επανάσταση δεν εσυλλογιστήκαμε ούτε πόσοι είμεθα, ούτε πως δεν είχαμε άρματα. Ούτε πως οι Τούρκοι βαστούσαν τα κάστρα και τις πόλεις.
Ούτε κανένας φρόνιμος μας είπε, που πάτε να πολεμήσετε με σιτοκάραβα; Αλλά ως μια βροχή έπεσε σ’όλους μας η επιθυμία της ελευθερίας κι όλοι οι κληρικοί, προεστοί και καπεταναίοι, έμποροι και πεπαιδευμένοι, μικροί και μεγάλοι, συμφωνήσαμε γι’ αυτό το σκοπό κι εκάμαμε την επανάσταση”. 3. Στην Ευρώπη υπήρχαν συμμαχίες που δεν επέτρεπαν αλλαγές συνόρων. Τα γεγονότα της επανάστασης των Ελλήνων, είναι τόσο μεγάλα όπως έχουν παρατηρήσει ξένοι ιστορικοί ώστε είναι δύσκολο να πιστέψουν μεταγενέστερες γενεές. Πολλοί ισχυρίζονται πως οι Έλληνες επηρεάστηκαν από τη Γαλλική Επανάσταση και το διαφωτισμό κι έκαμαν την επανάσταση. Αυτά είναι ανιστόρητα κι αστήριχτες θέσεις. Μέχρι τα μέσα του 18ου αιώνα, η Ορθόδοξη Εκκλησία μας είναι ο φορέας της παιδείας και των ελληνικών ζυμώσεων που είχε επιτύχει τη σύνδεση Ελληνισμού-Χριστιανισμού. Ο διαφωτισμός είχε αντιθρησκευτική κι αντικληρική πορεία. Η επανάσταση είχε το σύνθημα “ελευθερία ή θάνατος” και τον επινίκειο ύμνο “Για του Χριστού την πίστη τη αγία και της πατρίδας την ελευθερία”. Στα πρόσωπα των αγωνιστών ήταν ζωγραφισμένη η προσδοκία του έθνους και στην καρδιά της η πίστη στο Θεό και την Παναγία για βοήθεια κι ελευθερία. Μετά την άλωση το 1453 και στη συνέχεια ο ελληνισμός θα ‘χε χαθεί όπως άλλα κράτη, χωρίς την ορθόδοξη Εκκλησία μας. “Η εμμονή στην Ελληνορθόδοξη παράδοση μας έσωσε” λέει ο Καποδίστριας. Έσωσε γλώσσα, πατρίδα κι ένδοξο παρελθόν και ζωντάνεψε και τ’ όνειρο της “Μεγάλης ιδέας” που ‘χε σβήσει με τη Μικρασιατική καταστροφή. Το πνεύμα της ρωμιοσύνης παραμένει πάντα ζωντανό στις καρδιές των Ελλήνων! Το πνεύμα του διαφωτισμού δεν πέρασε στην πατρίδα μας όπως πέρασε στη δύση. Αν περνούσε δεν θα γινόταν η επανάσταση γιατί στηρίζεται στη λογική κι όχι στην πίστη. Οι παραδόσεις του έθνους μας απόρθητες. Οι ήρωες αρχηγοί της επανάστασης. Κολοκοτρώνης, Διάκος, Καραϊσάκης, Παπαφλέσσας, Νικηταράς, Οδυσσέας Ανδρούτσος κ.ά. ξεπήδησαν μέσα από την επανάσταση κι ενσαρκώνουν στις ψυχές τους την Ελληνοθρόδοξη παράδοση. Οι αγωνιστές ζητούσαν την νίκη ή το θάνατο. Είχαν γαλουχηθεί από την Εκκλησία. Ο χριστιανισμός εκ φύσεως είναι επανάσταση. Το Ευαγγέλιο, ζητά την επιστροφή από τον εγωισμό στην ταπείνωση κι αγάπη. Από την αμαρτία στη Χάρη του Θεού. Η ελευθερία, αγάπη, δικαιοσύνη, ειρήνη, συγχώρηση κι έλεος είναι πανανθρώπινες αξίες. Το μεγαλύτερο αμάρτημα όλων μας είναι η περιφρόνηση αυτών των αξιών. Αν το Ευαγγέλιο αδιαφορεί γι’ αυτές τις αξίες δεν είναι το Ευαγγέλιο του Επανάστασης του Χριστού. Όλα τα κείμενα της επανάστασης του ‘21 έχουν γλώσσα θρησκευτική. Πολλά είναι και τα θρησκευτικά σύμβολα, όπως ο Σταυρός, οι εικόνες του Χριστού και της Παναγίας και των στρατιωτικών Αγίων. Ο Σταυρός σύμβολο της θυσίας για την πίστη και πατρίδα. Είναι το κεντρικό σύμβολο σημαίας και της Φιλικής Εταιρείας. Ο Μεγαλόσταυρος, το μεγαλύτερο παράσημο της πατρίδας είναι από το πνεύμα του ‘21.
Έκαμα το σταυρό μου, λέει ο Κολοκοτρώνης και τους είπα: “Όσοι αγαπάτε την πατρίδα ελάτε κοντά μου. Εκίνησαν και μ’ ακολούθησαν, 200 με πολλούς κληρικούς. Η συμμετοχή του κλήρου στον αγώνα είναι ευεργετική και πρωτοπορειακή σε θυσίες.
Η γλώσσα, τα ήθη κι έθιμα κι ο χαρακτήρας του λαού μας διατηρήθηκαν με την επαγρύπνιση του κλήρου. Πολλά μέλη της Φιλικής Εταιρείας ήσαν κληρικοί. Στη μύηση νέων μελών της Εταιρείας απαραίτητες ήταν η συμμαρτυρία πνευματικού ιερέα ότι θρησκευτικά ήταν άψογοι. Την εικόνα και πορεία της επανάστασης παρουσίασε ο Κολοκοτρώνης σε ομιλία του στην Πνύκνα. “Εις τον πρώτο χρόνο της επανάστασης είχαμε μεγάλη ομόνοια. Όλοι ετρέχαμε σύμφωνοι. Αν αυτή η ομόνοια βαστούσε ακόμη δύο χρόνια θα κυριεύαμε Θεσσαλία, Μακεδονία και θα φτάναμε στην Κωνσταντινούπολη. Τόσο είχαν τρομάξει οι Τούρκοι ώστε μόλις άκουγαν Έλληνες έφευγαν μίλια μακριά. Αυτό δεν βάσταξε πολύ. Ήρθε η διχόνοια και τα γκρέμισε όλα”. Ο Κωλέτης με οπαδούς του λεηλατούσε την Πελοπόννησο σαν να ήταν εχθρική χώρα. Ο Κολοκοτρώνης παρ’ ολίγο να καταδικαστεί.
Ο φίλος του Οδυσσέας Ανδρούτσος, με προτροπή της κυβέρνησης, συνελήφθη από το πρωτοπαλίκαρο του Ιωάννη Γκούρα και φυλακίστηκε στην Ακρόπολη των Αθηνών. Εκεί κακοποιήθηκε και στραγγαλίστηκε. Τον πέταξαν κάτω από τα τείχη και διέδωσαν ότι σκοτώθηκε προσπαθώντας να δραπετεύσει. Ο Καραϊσκάκης καταδικάστηκε για εσχάτη προδοσία και το έκτακτο στρατοδικείο του αφαίρεσε όλα τα αξιώματα κι απαγόρευσε στους Έλληνες να του κάνουν παρέα γιατί ήταν προδότης της πατρίδας. Δολοφονήθηκε στο Φάληρο από γνωστό του που δεν αποκάλυψε για να σταματήσουν οι σκοτωμοί (1824). Ο Μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος γράφει: “Πόσες φορές δεν στήσαμε το χορό της ανάστασής μας; Πόσες φορές δεν υψώσαμε υπερηφάνεια από τις νίκες και θυσίες για την ελευθερία της πατρίδας; Πόσες φορές η φαγωμάρα μας εξαφανίζει τις δόξες κι έφερνε τη δυστυχία της διχόνοιας και της καταστροφής; Είναι ντροπή μας ν’ ακυρώνομε θεσπέσια μας μετ’ ανοσία μου”.
Ο Μακρυγιάννης γράφει: “Γράπφω δυστυχήματα κατά της πατρίδας. Ζημιώσαμε πολύ την πατρίδα και χάνονται τόσοι αθώοι άνθρωποι. Φτάσαμε στο σημείο να χαθούμε. Η επανάσταση διαλύθηκε. Οι Τούρκοι ξαναπήραν τα ηνία”. Η τελευταία πράξη ήταν η έξοδος του Μεσολογγίου.
Απεγνωσμένα ζητούν βοήθεια οι πολιορκημένοι από ελληνικό στρατόπεδο που ήταν απέναντι. Η διχόνοια δεν τους άφησε να βοηθήσουν κι ήρθε η καταστροφή. Η επανάσταση σβήνει. Το Ναυαρίνο είναι μια νίκη που δεν είναι δική μας.