Μόλις πάνε να ξεχαστούν οι ταλαιπωρίες και τα βάσανα του πολέμου, αφού ο λαός ήδη είχε ξεχυθεί στους δρόμους σα θάλασσα, για να συμμετάσχει στο πανηγύρι της λευτεριάς. Όμως η κυβέρνηση εθνικής ενότητας, όπως την αποκαλούσαν, αντιμετωπίζει ένα χάος. Πολλά τα εμπόδια που πρέπει να ξεπεράσει, δύσκολα τα προβλήματα που πρέπει να επιλύσει και ακόμα πιο δύσκολο να διοικήσει έναν διχασμένο λαό. Εναν λαό φοβισμένο, πεινασμένο, αφού οι καταστροφές που υπέστη ήταν μεγάλες και ανυπολόγιστες. Η Αθήνα προσπαθεί να επανέλθει στην κανονικότητα, να ανασυγκροτηθεί. Αρχίζουν να βρίσκουν ζωή τα γνωστά της στέκια με πρώτο και καλύτερο το “πατάρι” του Λουμίδη. Στέκι των κουλτουριάρηδων της εποχής. Εκεί πήγαιναν για τον καφέ τους δικηγόροι, γιατροί, έμποροι και διάφοροι επαγγελματίες. Κυρίως όμως τα τραπέζια γέμιζαν από ποιητές, συγγραφείς, άλλους καλλιτέχνες και πολλούς φοιτητές και φοιτήτριες, τις πρωινές ώρες. Ο έχων υπό την κηδεμονία του το πατάρι, το γκαρσόνι ο Τάκης, τους γνώριζε όλους με τα μικρά τους ονόματα και φυσικά, λόγω θέσεως και πελατείας, ήτο υποχρεωμένο να τα γνωρίζει όλα ή τουλάχιστον να κάνει πως τα γνωρίζει. Πέραν τούτων εκτελούσε και χρέη συμβουλάτορα, παρηγορητή, υποβολέα! Παρόλα αυτά η περίοδος είναι δύσκολη.
Ο εμφύλιος μαίνεται στη βόρεια Ελλάδα, σε σημείο που να έχουν επηρεαστεί ακόμα και παιδιά. Και αυτά ακόμα, έπαιζαν αντί το “κλέφτες και αστυνόμοι” το παιχνίδι του “εμφύλιου” και μάλιστα ως την τελευταία του λεπτομέρεια. Πέραν των κανονικών πολέμων ξεσπά και ένας άλλος πόλεμος μεταξύ των καταστηματαρχών και των μικροπωλητών. Όσο για τους μαυραγορίτες μικρεμπόρους, αυτοί έχουν πιαστεί για τα καλά. Επωφελούμενοι βέβαια των μεγάλων ελλείψεων που παρατηρούνταν στην αγορά. Όλοι τους είχαν κάνει περιουσίες, χωρίς φόρους, ενοίκια και εμπορικά στέκια φυσικά, αφού όπου έβρισκαν έστηναν τις “επιχειρήσεις” τους.
Ηράκλειο του 1948. Ο Γενικός Διοικητής Κρήτης Εμμανουήλ Μπακλατζής στο καθιερωμένο διάγγελμά του, προς τον Κρητικό λαό, εύχεται τα καλύτερα για την υπεράσπιση της χειμαζόμενης και κινδυνευούσας ελληνικής πατρίδας. Καλεί τον κρητικό λαό να τεθεί πρωτοπόρος και πάλι στον υπερ όλων αγώνα που διεξάγει το Έθνος μας. Τους καλεί και τους προτρέπει, όπως η ανατολή του Νέου Έτους να φωτίσει ερείπια και τάφους, την ώρα που η χώρα μας είναι πλημμυρισμένη από αδελφικό αίμα, από πόνους και δάκρυα από δυστυχία και συμφορά. Σίγουρα δεν είναι αυτή η θέση της Ελλάδας, σίγουρα η μοίρα της χώρας μας είναι διαφορετική. Όλα αυτά πρέπει να μείνουν στο παρελθόν, σαν μια θλιβερή ανάμνηση και η χώρα μας, η πατρίδα είναι καιρός να επιδείξει για μια ακόμα φορά την εκπολιτιστική της δράση, τα ειρηνικά της ιδεώδη και κατά τον τρόπο αυτό να συμβάλλει στη νέα διαμόρφωση του κόσμου. Να θεμελιώσει το γνωστό της εκείνο πνεύμα που της έδωσε την κυριαρχία και την υπεροχή, τον σεβασμό ολόκληρης της ανθρωπότητας. Παρούσαι και οι ευχές του εμποροβιομηχανικού επιμελητηρίου από τη Διοίκηση και το προσωπικό εξαιτίας της ανατολής του Νέου έτους. Εύχονται σε όλες τις επιχειρήσεις, εμπορικές και βιομηχανικές που υπάγονται στην Επιμελητηριακή περιφέρεια, όπως αυτή η χρονιά διέλθει με διεθνή συνεργασία, με πλήρη ησυχία και γαλήνη, για να αποβεί επαγγελματικά και κοινωνικά γόνιμη και καρπόφορος.
Μοίρες την ίδια χρονιά του 1948. Ο προϊστάμενος του Ταμείου ασφαλίσεως επαγγελματιών και βιοτεχνών της Ελλάδας, Εμμανουήλ Δημητράκης, θέλει να βρεθεί και να επικοινωνήσει με τους επαγγελματοβιοτέχνες της Μεσσαράς με σκοπό να τους αναλύσει τους σκοπούς και τις επιδιώξεις του ταμείου τους, του ΤΕΒΕ. Πράγματι τέτοιες μέρες, μια Κυριακή του καλοκαιριού, μετέβη ο προϊστάμενος ταμείου στις Μοίρες και σε μεγάλη συγκέντρωση ανέπτυξε την κοινωνική αποστολή του ΤΕΒΕ που εκείνη την χρονική περίοδο συνταξιοδοτούσε πάνω από 6.000 επαγγελματοβιοτέχνες σ’ ολόκληρο το νησί μας. Δεν ήταν τυχαία η μετάβαση του προϊσταμένου του ΤΕΒΕ, αφού ήταν αρκετά σημαντική και υπολογίσιμη η οικονομία της περιοχής μας. Κατά την μεταπολεμική περίοδο έγιναν προσπάθειες να ανασυγκροτηθεί πάνω σε νέες βάσεις και άρχισαν να μπαίνουν τα θεμέλια της βιοτεχνικής ανάπτυξης που φυσικά οδήγησε στην οικονομική ανάπτυξη της περιοχής. Συνέπεια όλων αυτών ήταν ο εκσυγχρονισμός και η βελτίωση του κοινωνικού συνόλου αλλά και της κοινωνίας γενικότερα.
Η συγκεκριμένη φωτογραφία που παραθέτω στο σημερινό φύλλο της εφημερίδας, φανερώνει το ενδιαφέρον, αλλά και την μαζική αγωνιστικότητα που χαρακτήριζε τους επαγγελματοβιοτέχνες των Μοιρών, οι οποίοι ποζάρουν για μια αναμνηστική φωτογραφία μπροστά στο εμποροραφείο του Στυλιαού Πετρόπουλου, το οποίο αργότερα περιήλθε στον γιο του τον Αρίστο. Άμεσος σκοπός βέβαια του προϊσταμένου του ΤΕΒΕ, ήταν να πείσει την επαγγελματοβιοτεχνική κοινότητα της Μεσσαράς, ότι η ασφάλιση στο ΤΕΒΕ δεν ήταν προαιρετική, αλλά ήταν υποχρεωτική για όλη την επικράτεια και ότι έπρεπε οι εισφορές των ασφαλισμένων να τακτοποιούνται, προκειμένου να είναι εύρωστο το ταμείο, το οποίο θα τους εξασφάλιζε την συνταξιοδότησή τους.
Πρόεδρος του συνδέσμου επαγγελματιών και Βιοτεχνών Μεσσαράς, εκείνη την περίοδο ήταν ο Εμμανουήλ Ξενάκης. Ποιά πρόσωπα όμως είναι στη φωτογραφία; Θεωρώ χρέος να ευχαριστήσω από καρδιάς τους ανθρώπους που μου τα υπέδειξαν: Τον Αριστείδη Λενακάκη, τον πρώην δήμαρχο Γιώργο Αρμουτάκη, τον Γεώργιο Χουστουλάκη, την κυρία Φραγκάκη )μητέρα του Ζαχάρη και του Γιάννη Φραγκάκη) καθώς και τον σχολικό σύμβουλο Μοιριανό Γεώργιο Πατεράκη. Εικονίζονται οι παρακάτω:
Ιωάννης Σταματάκης (Σταματογιάννης, υπάλληλος της Ενωσης), Εμμανουήλ Βολικός (πατέρας π. Δημάρχου Γεωργίου Βολικού), Ιωάννης Καμπουράκης ή Καμπουρογιάννης (ο γνωστός Μοιριανός Φούρναρης), Εμμανουήλ Ξενάκης (ο πρέοδρος του σωματείου οπωροπώλης), Βασίλης Πεδιαδιτάκης (ράφτης), Ιωάννης Φραγκάκης (έμπορος, ο γνωστός Φραγκογιάννης), Κώστας Αρμουτάκης (υποδηματοποιός, πατέρας του πρώην Δημάρχου Γιώργου Αρμουτάκη), Γιώργος Μανιδάκης (πατέρας του Ιωάννη Μανιδάκη, Μανιδογιάννη), Λεωνίδας Κουρμούλης, Γιάννης Συγγελάκης, Αβράμ Κυπράκης, Μηνάς Αλμπατάκης, Αρίστος Πετρόπουλος, Εμμανουήλ Στεφανουδάκης (καφετζής-κρεοπώλης, γνωστός ως Σαλαμανίκος), Παχάκης (ο πατέρας του μουσικού Παχαντρέα), Μανούσος Πουλινάκης (εστιάτορας έχοντας το μαγαζί εκεί που σήμερα είναι τα υποδήματα Κεφαλάκη), Βολοσυράκης (είχε εστιατόριο στον Πομπιανό δρόμο, απέναντι από την κάβα του Γιάννη Φραγκάκη), Γεώργιος Ζεάκης ή Τσαλδάρης (καφετζής), Μιχάλης Πατεράκης (έμπορος ψιλικών, πατέρας του σχολικού συμβούλου Γεωργίου Πατεράκη), Μαντελένιος (κουρέας, δίπλα από το ζαχαροπλαστέιο Στρατιδάκη, Μανόλης Τζανάκης (σιδεράς στο επάγγελμα, παππούς της συναδέλφου μου στο Δήμο Φαιστού Ασημένιας Βεϊσάκη), Την φωτογραφία κοσμούν και δύο κυρίες της Μοιριανής κοινωνίας, η Ιωάννα Αλεβιζάκη που διατηρούσε κομμωτήριο στις Μοίρες καθώς και η Αικατερίνη Ασλανίδου, που διατηρούσε περίπτερο στο χώρο που είναι η σημερινή κεντρική βρύση των Μοιρών. Ηταν η μητέρα της Ελεάνας συζύγου Αντώνη Φραγκάκη. Αλλοτινές εποχές, μνήμες και θύμησες… Σκληρά αλλά όμορφα χρόνια γεμάτα αγάπη και ανθρωπιά… Μια υπόκλιση στα έργα και στις ημέρες αυτών των ανθρώπων! Απλά, έτσι για να θυμούνται οι μεγαλύτεροι, αλλά και να μαθαίνουν οι πιο νέοι!