«Τι προβλήματα μπορεί να δημιουργήσουν οι Φρονιμίτες; Πρέπει να αφαιρούνται και πότε; Είναι εύκολη η εξαγωγή τους;»
Οι φρονιμίτες ή 3οι γομφίοι είναι τα τελευταία προς τα πίσω δόντια της μόνιμης οδοντοφυΐας, τα οποία εμφανίζονται στην στοματική κοιλότητα μεταξύ του 17ου και 23ου έτους της ηλικίας. Η δημιουργία τους ωστόσο ξεκινά πολύ νωρίτερα στην ηλικία των 10 ετών. Έτσι μια προληπτική εξέταση στην ηλικία των 15-16 ετών μπορεί να αποκαλύψει τυχόν προβλήματα που κρύβει η ανάπτυξη τους. Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να μην υπάρχουν και καθόλου στην μόνιμη οδοντοφυΐα.
Η καθυστερημένη ανατολή των φρονιμιτών (3ων γομφίων) στην στοματική κοιλότητα μετά την σκελετική ανάπτυξη συχνά δημιουργεί προβλήματα χώρου με αποτέλεσμα την μερική ή και καθόλου ανατολή των συγκεκριμένων δοντιών. Σε αυτή τη περίπτωση χαρακτηρίζονται ως ημιέγκλειστοι και φρονιμίτες, αντίστοιχα.
Τι προβλήματα όμως, δημιουργούν οι ημιέγκλειστοι και οι έγκλειστοι φρονιμίτες;
- Λόγω της θέσης τους δεν επιτρέπουν την σωστή στοματική υγιεινή με αποτέλεσμα την συσσώρευση υπολειμμάτων τροφών, την ανάπτυξη μικροβίων και την εμφάνιση περιστεφανίτιδας. Πρόκειται για μια φλεγμονή στην περιοχή που εκδηλώνεται με πόνο, οίδημα, αδυναμία πλήρους διάνοιξης του στόματος, κακοσμία, δυσκολία στη μάσηση και την κατάποση, πυρετό, κακουχία, περιφερειακή αδενοπάθεια κλπ.)
- Συχνά, εξαιτίας της μη αποτελεσματικής υγιεινής, τερηδονίζονται ή δημιουργούνται περιοδοντικά προβλήματα.
- Κάποιες φορές η θέση και ο προσανατολισμός ενός έγκλειστου ή ημιέγκλειστου φρονιμίτη δημιουργούν στα μπροστινά δόντια (τερηδόνα, απορρόφηση ρίζας, περιοδοντίτιδα κ.α.).
- Επίσης δημιουργούν πιέσεις στα πρόσθια δόντια και υποτροπές σε ενδεχόμενη ορθοδοντική θεραπεία.
- Συχνά δημιουργούν προβλήματα στη σύγκλειση των δοντιών.
- Σπανιότερα σχετίζονται με όγκους και κύστεις
- Τέλος επειδή αναπτύσσονται στην οπίσθια περιοχή της κάτω γνάθου, όπου η γνάθος έχει μικρότερο οστικό πάχος και ασκούνται μεγάλες πιέσεις, αυξάνεται η πιθανότητα καταγμάτων.
Πρέπει να αφαιρούνται οι φρονιμίτες και πότε;
- Φρονιμίτες που παρουσιάζουν παθολογία και προκαλούν συμπτώματα θα πρέπει να αφαιρούνται (πχ τερηδόνα που δεν μπορεί να εμφραχθεί, περιοδοντικό πρόβλημα, περιστεφανίτιδα).
- Φρονιμίτες που δημιουργούν πρόβλημα σε παρακείμενα δόντια.
- Φρονιμίτες που σχετίζονται με δημιουργία κύστεων/όγκων.
- Φρονιμίτες που δημιουργούν υποτροπές στην ορθοδοντική θεραπεία. Οι περισσότεροι ορθοδοντικοί συστήνουν την εξαγωγή εγκλείστων ή ημιεγκλείστων φρονιμιτών.
- Φρονιμίτες που εμπλέκονται σε περιοχή που θα γίνει ορθογναθική παρέμβαση.
- Φρονιμίτες που δεν έχουν «ανταγωνιστή» με αποτέλεσμα την συνεχή ανατολή τους και τον τραυματισμό του βλεννογόνου (συνήθως άνω φρονιμίτες).
- Φρονιμίτες σε περιοχή που θα τοποθετηθούν ολικές οδοντοστοιχίες.
Πόσο εύκολη είναι η εξαγωγή τους ;
Για έναν εξειδικευμένο γιατρό με εμπειρία, αποτελεί επέμβαση ρουτίνας, είναι ανώδυνη διαδικασία και η ταλαιπωρία του ασθενούς ελάχιστη. Μπορούν να αφαιρεθούν, είτε χωριστά, είτε κατά ζεύγη ή και όλοι μαζί.
Πρέπει να βγαίνουν οι φρονιμίτες που δεν δημιουργούν κάποιο πρόβλημα;
Εάν βρίσκονται στην στοματική κοιλότητα, λειτουργούν χωρίς κάποιο σημείο νόσου και βρίσκονται σε υγιές περιβάλλον δεν χρειάζεται να αφαιρούνται. Ωστόσο θα πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα σχολαστικοί με την υγιεινή της περιοχής και να εξετάζονται οι φρονιμίτες (3οι γομφίοι) σε τακτά χρονικά διαστήματα από τον οδοντίατρο μας!
*Η Αλίκη Χατζογιάννη είναι DDS, MSc Ειδ. στην Περιοδοντολογία, Εμφυτεύματα & Παθολογία Στόματος και
*Η Εμμανουέλα Μακρυγιαννάκη είναι DDS, MSc Conservative Dentistry, University College London