Η μοναξιά είναι ο πιο δύσκολος, ο πιο δύσβατος δρόμος και δεν αφήνει εναλλακτικές διαδρομές. Είναι ο μόνος δρόμος της ζωής σου! Ο δρόμος που δεν τελειώνει ποτέ, δεν κλείνει ποτέ και τις μεγάλες ατέλειωτες ευθείες του τις περπατάς μόνος σου, κάτω από το βάρος της σιωπής σου. Το τίμημα του προορισμού σου είναι να δώσεις κάτι που νόμιζες ότι θα κρατούσες για πάντα!
Τα παραπάνω αποτελούν σκέψεις, απόψεις, προβληματισμούς και διαπιστώσεις που «απελευθερώθηκαν», μετά την προβολή της ελληνικής δραματικής ταινίας του 1998 «Όλα είναι δρόμος», σε σκηνοθεσία του Παντελή Βούλγαρη, που είχε θέμα την μοναξιά!
Η ίδια η ταινία αποτέλεσε μια τριλογία της μοναξιάς και κατάφερε να κερδίσει τότε το κινηματογραφικό κοινό.
Ο τίτλος του άρθρου συμπίπτει με τον τίτλο της ομώνυμης ταινίας, ο οποίος όμως είναι κι αυτός δανεισμένος από στίχο του ποιητή Γιάννη Τζανετάκη. Η αλληγορία του τίτλου, αλλά και της ίδιας της κινηματογραφικής ταινίας, μου επιτρέπει να πραγματοποιώ συνειρμούς, που να με παραπέμπουν στην δική μας σύγχρονη πραγματικότητα.
Όταν ήμουν μικρός, η αχαλίνωτη παιδική μου φαντασία με ταξίδευε κάποιες φορές πάνω στο χάρτη και έβλεπα την Κρήτη μας, όχι σαν νησί, αλλά σαν ένα κερασφόρο πλάσμα, μια απροσδιόριστη μυθική μορφή, κάτι ανάμεσα σε Θεό, σε άνθρωπο και σε ζώο, που ήταν ξαπλωμένο πάνω στα γαλανά νερά και διαφέντευε το Κρητικό πέλαγος.
Τα μάτια του έβλεπαν τη Δύση, τα κέρατά του ήταν πάνω από την Κίσσαμο, τα αυτιά του στο Ακρωτήρι και η ουρά του στη Σητεία. Η ραχοκοκαλιά του διέγραφε γεωγραφικά, ακριβώς εκείνη τη γραμμή η οποία φέρει σήμερα την ονομασία «Βόρειος Οδικός Άξονας Κρήτης»(ΒΟΑΚ).
Ένας τίτλος με χροιά «ανέκδοτου», που κινείται μεταξύ μύθου και πραγματικότητας. Αποτελεί έναν διαχρονικό τίτλο «έργου», που βιώνει κι αυτό με τη σειρά του 50 χρόνια «μοναξιάς»! Ο τίτλος «έβγαινε» στην επικαιρότητα κάθε φορά που κάποιος πολιτικός επισκέπτονταν το νησί μας, αλλά το ίδιο το «έργο» παρέμενε πάντα εγκαταλελειμμένο.
Σήμερα βρίσκεται πάλι στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων και δείχνει να απασχολεί ισχυρά την τοπική κοινωνία. Πολλές και διαφορετικές είναι οι απόψεις που εκφράζονται δημόσια, από διάφορες πλευρές και πιστεύω είναι σίγουρα χρήσιμες, γιατί μπορεί να προκαλέσουν προβληματισμούς αλλά και αφορμές, ώστε να μπορέσουν να αναγνωρίσουν όλοι, την αναγκαιότητα βελτίωσης των υποδομών του νησιού.
Το «σπίρτο» άναψε ο πρωθυπουργός με τις πρόσφατες εξαγγελίες του, που αφορούσαν στις προθέσεις του να παραχωρήσει τα δικαιώματα αξιοποίησης της πάλαι ποτέ «εθνικής μας οδού», από το κράτος στους ιδιώτες.
Η απόφασή του αυτή «πυροδότησε» μια σειρά από αντιδράσεις, επιδοκιμασιών αλλά και αποδοκιμασιών, που κατέκλησαν κυρίως τα γνωστά «κοινωνικά δίκτυα». Οι περισσότεροι αντιδρώντες, θετικά ή αρνητικά, «χάθηκαν στην μετάφραση» των τεχνικών όρων και λεπτομερειών της «κατασκευής», αγνοώντας και παρακάμπτοντας όμως έτσι την ίδια την ουσία.
Το συγκεκριμένο θέμα αποτελεί εξόχως πολιτικό ζήτημα και ως τέτοιο θα πρέπει κι εμείς να το αντιμετωπίσουμε.
Ως τέτοιο εξάλλου, το αντιμετώπισε και ο ίδιος ο πρωθυπουργός. Μπορεί μεν κάποιοι, εσφαλμένα να εξέλαβαν και να ερμήνευσαν την παρουσία του στο νησί μας, ως επίσκεψη ενός φίλου ή ενός συντοπίτη, όμως εκείνος παρουσιάστηκε επισήμως ως πολιτικός.
Κάποιοι άλλοι πάλι, δήλωσαν αιφνιδιασμένοι από την πρότασή του, ενώ δεν θα έπρεπε.
Ο πρωθυπουργός εμφανίστηκε συνεπέστατος απέναντι στις ιδεολογικές αρχές της συντηρητικής παράταξης, της οποίας και ηγείται και η οποία επιδιώκει την παραχώρηση αρμοδιοτήτων και πρωτοβουλιών, για ζητήματα κοινωνικού χαρακτήρα, από το κράτος προς στους ιδιώτες. Αυτό ακριβώς επιδιώκει και τώρα. Μια ιδιωτική σύμβαση εκχώρησης.
Ο πρωθυπουργός δήλωσε πως «η κατασκευή του ΒΟΑΚ με διόδια είναι μονόδρομος». Αποτελεί πράγματι «μονόδρομο», όχι όμως γιατί δεν θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί το έργο με κάποιο διαφορετικό τρόπο(όπως εκείνος το εννοεί προφανώς), αλλά γιατί, αν τελικά κατασκευαστεί έτσι ο δρόμος, δεν θα έχει πια για εμάς γυρισμό! Τα διόδια αν έρθουν στην Κρήτη, θα μείνουν για πάντα!
Όμως εδώ υπάρχει και ο αντίλογος: Τα 50 χρόνια εγκατάλειψης του ΒΟΑΚ, δεν τα χρεώνονται μονάχα οι Δεξιές κυβερνήσεις που αδιαφόρησαν. Στο ποσοστό μόνο που τους αναλογεί. Η μισή «ντροπή» αφορά εκείνες, αλλά η άλλη μισή ενοχοποιεί τις αποκαλούμενες Σοσιαλιστικές κυβερνήσεις που εναλλάσσονταν στην εξουσία με τις πρώτες, παραπέμποντας στις «καλένδες» τις υποδομές της Κρήτης, μετά από κάθε εκλογική νίκη.
Ούτε και η προηγούμενη Αριστερή κυβέρνηση κατόρθωσε να εντάξει το «έργο» σε κάποιο εθνικό η ευρωπαϊκό πρόγραμμα, αλλά η δική της ευθύνη περιορίζεται στο 1/10 των προηγούμενων. Όλοι οι «δρόμοι» οδηγούν στον «ΒΟΑΚ με διόδια», λοιπόν;
Έχουμε φτάσει σήμερα, δυστυχώς, ως ελληνική κοινωνία, σε ένα οριακό σημείο.
Επειδή, όλα τα προηγούμενα πενήντα χρόνια, οι πολιτικοί «Μαυρογιαλούροι» μας είχαν φλομώσει στο ψέμα και την κοροϊδία, με υποσχέσεις χωρίς αντίκρισμα που μας χάιδευαν τ’ αυτιά, προτιμούμε τώρα να ακούμε από τους πολιτικούς, λόγια που δείχνουν αληθινά, ακόμα κι αν αυτά πονάνε. Οι σύγχρονοι επικοινωνιολόγοι των κομμάτων το γνωρίζουν αυτό πολύ καλά και το εκμεταλλεύονται δεόντως…
Η λέξη «διόδια» ήταν μέχρι πρότινος, απαγορευμένη για την Κρήτη και τους Κρητικούς. Ήταν μια λέξη «ταμπού» για όσα δημόσια πρόσωπα εξουσίας αναλάμβαναν πρωτοβουλίες πάνω στις αναπτυξιακές ανάγκες του νησιού μας. Θα είχε ενδιαφέρον, αν μη τι άλλο, να ακούγαμε τις θέσεις τους, σήμερα που «σπάει» το ταμπού των διοδίων!
Επίσης, όσοι προσπαθούν να «χρυσώσουν το χάπι» των διοδίων, είτε για να πείσουν τους άλλους είτε όμως και τους ίδιους τους εαυτούς τους, δεν θα πρέπει να παραβλέπουν τα προφανή, ακολουθώντας τον ανηφορικό «δρόμο» της λογικής, που δεν έχει «διόδια»:
Κανένας ιδιώτης δεν θα δεχθεί να δημιουργήσει νέα χάραξη για τον ΒΟΑΚ. Ο σκοπός του είναι, αποκλειστικά και μόνο το κέρδος και θα επιδιώξει, πάση θυσία, να εξασφαλίζεται η αποκλειστικότητα χρήσης του έργου.
Κανένας από εκείνους τους οδηγούς που συνεχίζουν μέχρι και σήμερα να παραβιάζουν τους βασικούς κανόνες οδηγικής συμπεριφοράς, δεν θα αποτελεί μικρότερο κίνδυνο, τόσο για τον ίδιο, όσο και για τους άλλους οδηγούς, χρησιμοποιώντας τον νέο σύγχρονο δρόμο.
Κανένα γεγονός δεν είναι τελικά τυχαίο, όπως και δεν είναι τυχαίο που συνέπεσαν μαζί τα μεγάλα έργα(Αεροδρόμιο Καστελλίου, «φιλέτο» Αλικαρνασσού και ΒΟΑΚ)στην Κρήτη, την αξιοποίηση των οποίων αναλαμβάνουν κατ’ αποκλειστικότητα ιδιώτες!
Τώρα, θα αναμένουμε να αναβιώσει ξανά η θρυλική σκηνή της ταινίας «Όλα είναι δρόμος». Ο «ιδιώτης» στον ρόλο του «Ηλία», θα περιμένει με την μπουλντόζα του έξω από το «Βιετνάμ»(ΒΟΑΚ), για να ξεκινήσει το «έργο» του, αμέσως μόλις ακούσει να του απευθύνει την επική ατάκα ο «Μάκης»(Πρωθυπουργός) : «Ηλία ρίχ’ το!»
Πιστεύω πως, σε κάθε περίπτωση, ευθύνη για το τι θα συμβεί τελικά, έχει ο κάθε ένας από εμάς τους Κρητικούς, ξεχωριστά. Το επισημαίνει και κάποιος αμερικανός συγγραφέας, που δεν θυμάμαι το όνομά του: «Στο τέλος, κάθε δρόμος οδηγεί σ’ εσένα τον ίδιο!».