Αφιερωμένο στη μνήμη του Ευπατρίδη Βιαννίτη Γιώργου Δ. Χρηστάκη
Το άρθρο αυτό αποτελεί φόρο τιμής και υπέρτατο χρέος σ ’εκείνους που ξεψύχησαν με περηφάνια και ηρωισμό στη διάρκεια του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου σε οικισμούς του Δήμου Βιάννου και όμορους οικισμούς του Δήμου Ιεράπετρας.
Ακόμη και σήμερα μετά από 76 ολόκληρα χρόνια, η ειλικρινής και ανυστερόβουλη γνώση και καταγραφή της ιστορικής πραγματικότητας εξακολουθεί να παραμένει ζητούμενο. Πολλά “γιατί” παραμένουν αναπάντητα. Οι νεώτεροι Έλληνες έχομε μάθει να ζούμε με μύθους!
Γι’ αυτό ποτέ άλλοτε όσο σήμερα δεν είναι τόσο απαραίτητη η επαφή μας με τα ζωογόνα νάματα της αρχαίας ελληνικής σκέψης, με το καθαρό, ιλαρό φως της αρχαίας Ιωνίας, της Αττικής (της Πλατωνικής Ακαδημίας και του Περιπατητικού Λυκείου του Αριστοτέλη) και της Μεγάλης Αλεξάνδρειας. Γιατί, αν δεν γνωρίζεις καλά το χθες πώς να διαμορφώσεις ένα στέρεο και σύγχρονο σήμερα. Πολύ περισσότερο πώς μπορείς να ονειρευτείς, να προβλέψεις ή ακόμη να σχεδιάσεις ένα καλύτερο αύριο !
Πολλά διδάγματα μπορούν να αντληθούν ακόμη και σήμερα από σχετικά ιστορικά κείμενα, όπως επί παραδείγματι από την Έκθεση της «Κεντρικής Επιτροπής Διαπιστώσεως Ωμοτήτων εν Κρήτη», την οποία αποτελούσαν οι Ν. Καζαντζάκης, Ιωαν. Καλλιτσουνάκης και Ιωαν. Κακριδής, που επισκέφθηκαν τα χωριά της Βιάννου από το τέλος Ιουλίου έως τις αρχές Αυγούστου 1945. Ένα από αυτά είναι η αναφορά τους στον οικισμό Βαχό. Αναφέρεται επί λέξη ότι: Εις το χωρίον Βαχός εξετέλεσαν όλους τους συλληφθέντες άνδρας, 23 εν όλω, εξ’ ών 3 επέζησαν.
Εις τους φονευθέντας συγκαταλέγεται κι’ ο πρόεδρος της Κοινότητας Ηρακλής Πνευματικάκης. Ούτος παρακληθείς προηγουμένως, υπό τινων κατοίκων δειλιασάντων, να υπογράψη έγγραφον αποδοκιμασίας των ανταρτών προς εξευμενισμόν των Γερμανών, ηρνήθη. Εγώ την υπογραφή μου δεν την ατιμάζω, είπεν. Κατά την εκτέλεση, όπως μαρτυρούν οι τρείς διασωθέντες, επέδειξε αξιοθαύμαστο θάρρος, ησπάσθει όλους τους μελλοθάνατους, λέγων: Έτσι παιδιά, αποχτιέται η λευτεριά!
Σήμερα, ακόμη και η πιο ειρηνική και αλληλέγγυα κοινωνία έχει ανάγκη από παραδείγματα. Εμείς που τα έχομε, μπορούμε και πρέπει να τα αξιοποιήσουμε ορθά και βέβαια με την αρμόζουσα ευλάβεια και σεβασμό.
Γι’ αυτό οι επετειακές εκδηλώσεις του Ολοκαυτώματος Βιάννου-Ιεράπετρας, ίσως πρέπει να βελτιωθούν και να διορθωθούν παραλείψεις και υπερβολές. Ως επέτειος, θα πρέπει ίσως να θεωρείται εκτός της 14ης Σεπτεμβρίου, και η 15η και 16η του ίδιου μήνα, που επίσης έγιναν ομαδικές εκτελέσεις, κυρίως στους όμορους οικισμούς του Δήμου Ιεράπετρας.
Η οργάνωση “συνεδρίου”, σχεδόν κάθε χρόνο από τον Σεπτέμβριο 2011, που οργανώθηκε το 1ο Πανελλήνιο Συνέδριο για τα Ολοκαυτώματα, μέχρι σήμερα, όπου οι ίδιοι σχεδόν ομιλητές επαναλαμβάνουν τα “λογίδριά” τους και με τη λήξη τους δεν μένει τίποτα ουσιαστικό, δεν περιποιεί τιμή στο τεράστιας σημασίας γεγονός του Ολοκαυτώματος.
Αντ’ αυτού, θα πρέπει κάθε 2-3 χρόνια να συνδιοργανώνεται ένα σοβαρό και καλά οργανωμένο Συνέδριο, σε αγαστή και ισότιμη συνεργασία με τα υπόλοιπα Ολοκαυτώματα του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου, όπως αυτά των Καλαβρύτων, του Διστόμου, του Κομμένου Άρτας, των Κερδυλλιών Σερρών, της Κανδάνου Χανίων, του Μετσόβου, του Δομένικου Ελασσόνας, της Καισαριανής, του Χαϊδαρίου, του Χορτιάτη Θεσσαλονίκης, της Κλεισούρας και άλλων, εκ περιτροπής σε μια από τις παραπάνω περιοχές.
Η προετοιμασία πρέπει να διαρκεί πάνω από ένα χρόνο, έτσι ώστε να είναι δυνατή η επιλογή των κατάλληλων ομιλητών, η ευρύτερη δυνατή δημοσιοποίησή του, η προετοιμασία της έκδοσης e-Πρακτικών και κυρίως η αναζήτηση της ιστορικής αλήθειας, που πολλές φορές φαίνεται δυσεύρετη. Αυτό εξ’ άλλου ήταν και ένα από τα βασικά συμπεράσματα του 1ου Πανελλήνιου Συνέδριου και από ότι ενθυμούμαι και μια από τις προτάσεις-θέσεις του εμπνευστή της οργάνωσής του, του αείμνηστου Γεωργίου Δ. Χρηστάκη.
Επίσης, το ετήσιο μνημόσυνο πρέπει να περιορίζεται σε μια λιτή επετειακή εκδήλωση, που θα αποδίδει τον οφειλόμενο σεβασμό σε αυτούς, που πρέπει να θυμόμαστε, να τιμούμε και να κοινωνούμε τα διδάγματα της θυσίας τους. Πρέπει κυρίως να αποκτήσει άμεσα Διαδημοτική διάσταση (Βιάννου-Ιεράπετρας), αρχής γενομένης από την Οργανωτική Επιτροπή του ετήσιου Μνημοσύνου.
Το ίδιο θα πρέπει να ισχύσει και για την Ένωση Θυμάτων και τη Διοικούσα Επιτροπή του Μουσείου του Ολοκαυτώματος Δήμου Βιάννου, που θα πρέπει να διευρυνθούν σε αυτές του Ολοκαυτώματος των Δήμων Βιάννου και Ιεράπετρας. Επίσης, τα Διοικητικά Συμβούλια ή οι Διοικούσες Επιτροπές, θα πρέπει να εκλέγονται ή/και να διορίζονται από τα Δημοτικά Συμβούλια των δυο Δήμων, για το πολύ δύο 4/ετείς θητείες, ώστε να ανανεώνονται και να εμπλουτίζονται με νέα πρόσωπα και ιδέες και να μην αποκτούν καθεστωτικές νοοτροπίες.
Δεν είμαστε δα και τόσοι πολλοί για να μην μπορούμε να συνυπάρχομε! Γι’ αυτό νομίζω ότι επιβάλλεται να πορευόμαστε ενωμένοι, να ξεπερνάμε μικρότητες, προσωπικές φιλοδοξίες, προχειρότητες και απόψεις και θέσεις, που σμικρύνουν το σημαντικότερο γεγονός της μακραίωνης ιστορίας αυτού του ευλογημένου τόπου.