Είναι γεγονός ότι το πάρκο Γεωργιάδη αποτελεί έναν από τους ελάχιστους πνεύμονες πρασίνου της πόλης. Ως τέτοιο, συνιστά σημείο διαφυγής και συγκέντρωσης σε περίπτωση σεισμού ή άλλης μεγάλης καταστροφής εντός των τειχών. Είναι επίσης γεγονός ότι το ιστορικό κέντρο πέραν της πλατείας Ελευθερίας- που είδαμε πώς την κατάντησαν- και του πάρκου Θεοτοκόπουλου, ίσως και της πλατείας Αγίας Αικατερίνης -που έχει πνιγεί στον μπετό και τα πλακόστρωτα- δεν υπάρχουν άλλοι χώροι συγκέντρωσης και διαφυγής για τους κατοίκους του κέντρου και τους επισκέπτες του που καθημερινά κυκλοφορούν κατά χιλιάδες.
Δεν είναι μόνο η ιστορική του αξία, μιας και αποτέλεσε από τη δημιουργία του ακόμα φάρο και σημείο αναφοράς για τους κατοίκους του Ηρακλείου και όχι μόνο, αλλά και η αισθητική του αξία.
Μελέτη για… τα μάτια του κόσμου!
Η δημοτική αρχή λέει ότι θα εφαρμόσει τη μελέτη του έργου. Μας θυμίζει το ρητό του Ελλαδιστάν «πες μου τι θέλεις, να σου φτιάξω μια μελέτη!» Οπωσδήποτε λοιπόν κάθε μελέτη που εκπονείται ικανοποιεί ορισμένα κριτήρια, που συνήθως ταυτίζονται με τις πολιτικές προτεραιότητες του αναθέτοντα, εν προκειμένω του Δημοτικού Συμβουλίου, τις οποίες προσπαθεί να εφαρμόσει ο μελετητής. Στις μέρες μας, οι μελέτες που εκπονούνται συνήθως ικανοποιούν πρώτα το κριτήριο της κερδοφορίας και έπειτα τα υπόλοιπα κριτήρια. Έτσι λοιπόν η εμπορική αξιοποίηση των πάρκων καθίσταται πρώτη προτεραιότητα είτε μιλάμε για το πάρκο Γεωργιάδη είτε για το πάρκο της πρώην αμερικανικής βάσης στις Γούρνες είτε ακόμα και για το πάρκο Νιάρχου ή Ελληνικού. Όλα στο βωμό του κέρδους! Είναι επίσης γεγονός ότι η εκάστοτε δημοτική αρχή ακολουθεί την πεπατημένη των ανταποδοτικών υπηρεσιών και έτσι ο δημότης ή ο επισκέπτης του Ηρακλείου αποτελεί την τελευταία τρύπα στη φλογέρα. Κι εδώ αναφερόμαστε κυρίως στη λαϊκή οικογένεια που της τα παίρνουν από παντού και συνήθως η αναψυχή και ο πολιτισμός είναι είδος πολυτελείας.
Γενικά το πάρκο αποτελεί πρώτα απ’ όλα πνεύμονα πρασίνου, αναψυχής και διασκέδασης για τη λαϊκή οικογένεια. Ως εκ τούτου δεν επιτρέπεται η εμπορευματοποίησή του, μιας και σε λίγο θα μα ζητάνε ανταποδοτικά τέλη και για… τον αέρα που αναπνέουμε! Κατά συνέπεια το Δημοτικό Συμβούλιο μάλλον θα πρέπει να στραφεί προς τη ΔΕΠΤΑΗ με καταβολή ελάχιστου αντιτίμου στην περίπτωση δημιουργίας καφέ-εστιατορίου εντός του πάρκου Γεωργιάδη.
Η «ανάπλαση» της πλ. Ελευθερίας
Είναι ή δεν είναι, για παράδειγμα, τέτοιας λογικής η «ανάπλαση» που έγινε στην πλατεία Ελευθερίας; Προκειμένου να στήνονται τα σπιτάκια στη λογική της ανταποδοτικότητας ή να φιλοξενούνται εκθέσεις πάλι στην ίδια λογική, έγινε όλη μπετόν και πλακόστρωτο απαράμιλλης, είναι η αλήθεια, αισθητικής, με τις καφετέριες να αποκτούν μόνιμο σκέπαστρο, προκειμένου η εμπορική τους αξία να ανεβαίνει και τον χειμώνα, να λειτουργούν δηλαδή με κάθε καιρό! Θα μπορούσε, για παράδειγμα, και εντός της πλατείας να τοποθετηθούν στέγαστρα ή κιόσκια με παγκάκια ώστε να μην αναγκάζονται οι πολίτες σε περίπτωση κακοκαιρίας να πρέπει να καταβάλουν υποχρεωτικά τον «οβολό» τους στα παρακείμενα καταστήματα. Όλα λοιπόν για το κέρδος ορισμένων, όχι απαραίτητα υποστηρικτών της δημοτικής αρχής, αλλά ορισμένων που θα επωφελούνται από τις αναπλάσεις (βλέπε εργολάβοι-κατασκευαστές κτλ) αλλά και ορισμένων άλλων που επωφελούνται από τη λειτουργία του χώρου πάλι με γνώμονα το κέρδος…. Η μεγάλη πλειονότητα των δημοτών, όπως και στην πλατεία Ελευθερίας, θα βρέχεται τον χειμώνα και θα πληρώσει τον καφέ 3,5 ευρώ -ίσως και παραπάνω!- αλλά για ορισμένες μέρες του χρόνου, εφόσον βέβαια διαθέτει το ανάλογο κομπόδεμα, θα μπορεί να το επισκέπτεται με τα παιδιά της, προκειμένου να διασκεδάσει, όπως έγινε πρόσφατα με το Χριστουγεννιάτικο Κάστρο.
Το παράδειγμα του πάρκου Στ. Νιάρχος
Αλλά να έρθουμε στην αισθητική αναβάθμιση του πάρκου με τα 6.500 χιλιάδες φυτά που θα φυτευτούν, γιατί και στο πάρκο Σταύρος Νιάρχος φυτεύτηκαν 1.500 δέντρα και 320.000 θάμνοι, αλλά τα πλήρωσε και τα πληρώνει ο φορολογούμενος… Και εξηγούμαι: Η Εθνική Λυρική Σκηνή πληρώνει πανάκριβο ενοίκιο στην κατά τ’ άλλα δημόσια ΑΕ «Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος», με έδρα τις Βερμούδες, στην οποία παραχωρήθηκαν 238 στρέμματα γης! Το χρόνο θα εισπράττει μόνο από την ΕΛΣ 48,5 εκατομμύρια ευρώ (!), πράγμα που σημαίνει ότι σε 10 με 13 χρόνια το κόστος του έργου θα έχει αποσβεστεί από τα έσοδα και μας μένει σχεδόν ένας αιώνας κερδοφόρας προίκας στον Οργανισμό –ΑΕ, που διαχειρίζεται τον χώρο. Αυτός ο Οργανισμός (ΑΕ) που διαχειρίζεται το «Κέντρο Πολιτισμού», άρα και την Εθνική Βιβλιοθήκη και την ΕΛΣ, είναι ιδιωτικού δικαίου όπως αναφέρεται στο νσχετικό νόμο (3785/09) και τον τελικό λόγο, από τις εκδηλώσεις τρίτων έως τις εργασιακές σχέσεις των υπαλλήλων της ΕΛΣ και της Εθνικής Βιβλιοθήκης, θα έχει το Ίδρυμα Στ. Νιάρχος, έστω κι αν δεν εκπροσωπείται στο Δ.Σ. Η Εθνική Λυρική Σκηνή φαίνεται πως θα εξασφαλίσει το ενοίκιο στον μεγάλο «ευεργέτη», αλλά για τις υπόλοιπες λειτουργικές και προγραμματικές ανάγκες της, θα χρειαστεί να βγει προς άγραν «χορηγών», ενώ όπως υποστηρίζουν τα καλλιτεχνικά σωματεία, το εισιτήριο για τις εκδηλώσεις της θα εκτοξευθεί τουλάχιστον στα 70 ευρώ! Και οι περίοικοι και οι επισκέπτες; Μα έχουν ένα πάρκο να κόβουν τις βόλτες τους και να «τσιμπάνε» κάτι στα εστιατόρια του χώρου. Από την άλλη, οι επίγονοι του κυρ-Σταύρου και το ομώνυμο Ίδρυμα θα έχουν έναν αξιοπρεπέστατο και επικερδέστατο τρόπο για να βάλουν χέρι στον πολιτισμό και επιπλέον, να μνημονεύονται οι ίδιοι και ο μακαρίτης. Μάλλον δεν ξεφεύγει το παραπάνω παράδειγμα της λογικής τόσο της προηγούμενης, όσο και της νυν δημοτικής αρχής στην περίπτωση τόσο του Πολιτιστικού Κέντρου Ηρακλείου, όσο και της πλ. Ελευθερίας και του πάρκου Γεωργιάδη.
Κίνητρό τους η…«καλαισθησία» των εργολάβων
Αλλά ας έρθουμε και στην «καλαισθησία» του χώρου. Σαν μελετητής δημοσίων και ιδιωτικών έργων γνωρίζω καλά πώς αξιοποιείται η υπάρχουσα βλάστηση και γίνονται παρεμβάσεις όπου κριθεί αναγκαίο. Η ριζική αναμόρφωση του χώρου και η φημολογούμενη κοπή των δέντρων δεν προβλέπεται πουθενά και δεν «επιβάλλεται» από καμία μελέτη, -κανένας μελετητής άλλωστε δεν ξεκινά ένα προϋπάρχον έργο από το μηδέν- αλλά από τα νοσηρά μυαλά των αναρχοαυτόνομων. Έτσι, το ηλιακό ρολόι δεν μπορεί να ενσωματωθεί στην υπάρχουσα βλάστηση και θα φυτευτούν θάμνοι και άνθη που αντέχουν και ευδοκιμούν στη σκιά. Ή μήπως η υπάρχουσα βλάστηση θα εμποδίσει τον εργολάβο να τοποθετήσει το σύστημα υπόγειας άρδευσης; Αλήθεια, τέτοιας έκτασης παρεμβάσεις και εκ του μηδενός γίνονται στα πεντάστερα ξενοδοχεία, που διαθέτουν τεράστιους χώρους πρασίνου και αναψυχής ή αξιοποιείται ακόμα και το μισοξεραμένο φυτό, προκειμένου να μην χάσει ευρώ ο ξενοδόχος; Ή μήπως εκεί το θέμα είναι να πάρουμε τη δουλειά, ενώ εδώ η δουλειά είναι «στρωμένη»; Αλήθεια ποιος αγνοεί ότι η εμπορική τιμή για ένα μεγάλο δέντρο κοστίζει πάνω από 500 ευρώ ή ένας διαμορφωμένος θάμνος του 1,5 μέτρου περισσότερα από 70 ευρώ; Μιλάμε για μεγάλη μπίζνα δηλαδή… Όσο για την ελεύθερη πρόσβαση των ΑμΕΑ εδώ γελάμε… Είδαμε και στα Λιοντάρια-25ης Αυγούστου κατά πόσο ελεύθερη είναι η διέλευσή τους, αφού το ειδικά διαμορφωμένο, για παράδειγμα, πλακόστρωτο για τους τυφλούς έχει καταλειφθεί με ευθύνη της δημοτικής αρχής από τα τραπεζοκαθίσματα!
Πολιτισμό θέλετε; Μας τελείωσε!
Το ζήτημα, επομένως, είναι αλλού, διότι το πάρκο Γεωργιάδη ανέκαθεν αποτελούσε σημείο συνάντησης πολιτιστικών ρευμάτων και ανταλλαγής ιδεών μέσα από τις δεκάδες εκδηλώσεις που πραγματοποιούνται εκεί, εντελώς ατελώς… για την ώρα! Εκεί βρίσκεται και η ουσία. Και οι ιδέες που διακινούνται μέσα στο πάρκο ελεύθερα, ως τέτοιες και μόνο τέτοιες, είναι επικίνδυνες για την καθεστηκυία τάξη. Κι εδώ αναφέρομαι στους οργανωμένους φορείς του κινήματος και όχι φυσικά στους αναρχοαυτόνομους παντός είδους, που στις μέρες μας διακινούν οτιδήποτε άλλο εκτός από ιδέες… Μάλλον εξυπηρετούν το κατεστημένο με την τακτική τους να κάνουν κυρίαρχο ένα δεύτερο θέμα, επινοώντας κοπή δέντρων απ’ το πουθενά, και χωρίς μάλιστα να θίγουν την πολιτικοκοινωνική ουσία που εμπεριέχεται στο παρόν άρθρο…
Αλλά και εκείνο το ατελώς, βρε παιδί μου, γιατί; Πόσο είναι της μόδας; Δεν βλέπεις ότι κοτζάμ Ηράκλειο και δεν διαθέτει μία πολιτιστική αίθουσα για τους ερασιτέχνες ή μικρούς δημιουργούς; Και για να μην αναφερθώ σε γενικότητες σε ό,τι με αφορά, επειδή είμαι και ερασιτέχνης συγγραφέας θα μιλήσω για τα του οίκου μου: Η κυβέρνηση λέει «θα διευρύνει το αναγνωστικό κοινό!» Δεν μας είπε βέβαια πως, αλλά αυτό είναι άλλο θέμα… Τι μπορεί να σημαίνει ότι η επαναφορά της Ενιαίας Τιμής του Βιβλίου «θα ενταχθεί στη διαπραγμάτευση με τα τεχνικά κλιμάκια των θεσμών» (δηλαδή την Τρόϊκα, δηλαδή τους δανειστές), αν όχι την πλήρη υποταγή στην πολιτική που θέλει το βιβλίο και τους δημιουργούς του, τους μικρούς εκδότες και τα μικρά βιβλιοπωλεία να ψυχορραγούν; Και για να μην πάμε μακριά, επειδή τυχαίνει να συμμετέχω και σε θεατρικό εργαστήρι, η κυβέρνηση λέει ότι «θα επανέλθουν οι θεατρικές επιχορηγήσεις», ενώ τα πολύπαθα και απαξιωμένα ΔΗΠΕΘΕ θα έχουν να λαβαίνουν τα φοβερά ποσά των 60.000 ευρώ, 46.500 ευρώ ή 30.000 ευρώ! Ε, τώρα σωθήκαμε! Ο ελληνικός λαός έχει ανάγκη από έργα πρασίνου και πολιτισμού, που θα εξυπηρετούν τις δικές του ανάγκες και όχι τα ιδιωτικά συμφέροντα, την κερδοφορία και την ενίσχυση της παρέμβασής τους και στον πολιτισμό. Έχει ανάγκη από πολιτιστικούς οργανισμούς, που πέρα από την εμπορευματοποίηση και ιδεολογική χειραγώγηση, θα παράγουν καλλιτεχνικό έργο υψηλού επιπέδου, με φτηνό εισιτήριο προκειμένου να είναι προσιτό στα λαϊκά στρώματα.
Που θα συμβάλλουν στην ουσιαστική επαφή των εργαζόμενων, των νέων κ.ά. με τα αγαθά της τέχνης και του πολιτισμού, στη διαπαιδαγώγηση και σφυρηλάτηση συνειδήσεων και όχι να είναι δέσμια διάφορων μαικήνων, των επιλογών και των συμφερόντων τους.
* Η Καρακατσάνη Βαγγελιώ είναι αρχιτέκτων τοπίου, συγγραφέας